تطور «رکاز» در روایات فریقین: مطالعه تاریخی و تطبیقی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 95

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-55-2_009

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت مصادیقی ذکرشده که متعلق خمس قرار می گیرند. یکی از این متعلقات، رکاز است. پژوهش­ های صورت گرفته در این زمینه، بیشتر جنبه فقهی دارند و نگاه تاریخی و تطبیقی ندارند. در منابع شیعی و اهل سنت دو دسته روایت راجع به رکاز نقل شده است. یک دسته رکاز را به طور مطلق ذکر کرده اند. در این دسته از روایات قرینه ای که نشان دهنده مفهوم رکاز باشد، وجود ندارد. دسته دوم روایات متعددی از پیامبر(ص)، برخی صحابه و تابعان در اهل سنت و نیز از امامان شیعه(ع) نقل شده که دارای قرائن درون متنی است که به کمک آن ها می توان تا حدودی به فهم رکاز نزدیک شد. رکاز در شیعه به معانی معدن، هر چیز با ارزش پیداشده، هر نوع مال بلااستفاده، مسکوکات رایج و در اهل سنت به معانی معدن، گنج های قدیمی و دفینه ها آمده است. عمده اختلاف روایات در مفهوم رکاز، به نوع برداشت لغوی این واژه برمی گردد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سمیه کلهر

دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران؛تهران، ایران

مهدی مهریزی

. دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،تهران، ایران

مژگان سرشار

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران؛ تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه ...
  • ابن ابی شیبه، ابو بکر عبدالله بن محمد، مصنف ابن ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار (ج ۱–۱)، قم، ...
  • ابن حنبل، احمد، مسند الامام احمد بن حنبل، محقق: شعیب ...
  • ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام و ذکر الحلال ...
  • ابن درید، محمد بن حسن، جمهره اللغه (ج ۱–۳)، بیروت، ...
  • ابن راهویه، اسحاق، مسند اسحاق بن راهویه، محقق: عبد الغفور ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط الاعظم (ج ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، ...
  • ابو حبیب، سعدی، القاموس الفقهی، لغه و اصطلاحا، دمشق، دارالفکر، ...
  • ابو حنیفه، نعمان بن ثابت، مسند ابی حنیفه روایه الحصکفی، ...
  • ابو عبید، قاسم بن سلام، کتاب الاموال، محقق: خلیل محمد ...
  • ، غریب الحدیث، محقق: حسین محمد محمد شرف، قاهره، الهیئه ...
  • ابو یعلی موصلی، احمد بن علی بن المثنی، مسند ابی ...
  • ابو یوسف، یعقوب بن ابراهیم، الخراج، محققین: طه عبد الرءوف ...
  • ، الآثار، محقق: ابو الوفا، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی­تا ...
  • ابی داود، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، بیروت، المکتبه ...
  • ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه (ج ۱–۱۵)، بیروت، دار ...
  • ثعالبی، عبد الملک بن محمد، فقه اللغه (ج ۱–۱)، بی ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه ...
  • حمیدی، ابو بکر عبد الله بن زبیر، مسند الحمیدی، محقق: ...
  • دری، فاطمه، بررسی فقهی و حقوقی دفینه (پایان نامه کارشناسی ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ویراستار: ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، الفائق فی غریب الحدیث (ج ۱–۴)، ...
  • سبط ابن جوزی، شمس الدین ابو المظفر، مرآه الزمان فی ...
  • شافعی، ابو عبد الله محمد بن ادریس، الام، بیروت، دار ...
  • ، مسند الامام الشافعی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۳۷۰ ...
  • شیبانی، ابو عبد الله محمد بن الحسن بن فرقد، الحجه ...
  • ، الاصل. محقق: الدکتور محمد بوینوکالن، بیروت، دار ابن حزم، ...
  • صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغه (ج ...
  • طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام (ج ۱–۱۰)، تهران، دار ...
  • عبد الرزاق، ابو بکر. المصنف، محقق: حبیب الرحمن الاعظمی، بیروت، ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ...
  • ، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام ، قم، ...
  • ، تذکره الفقهاء، قم، موسسه الرساله، ۱۴۱۴ ...
  • علی ، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام ، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین (ج ۱–۹)، قم، نشر ...
  • فزاری، ابو اسحاق ابراهیم بن محمد بن الحارث، السیر، محقق: ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط (ج ۱–۴)، بیروت، دار ...
  • کاسانی حنفی، علاء الدین ابو بکر بن مسعود، بدائع الصنائع ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی (ج ۱–۸)، تهران، دار الکتب ...
  • مالک بن انس، الموطا، بیروت، دار الغرب الاسلامی، بی­تا ...
  • مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه (ج ۱–۲۸)، تهران، دار الکتب ...
  • ، انوار الفقاهه- کتاب الخمس و الانفال ، قم، انتشارات ...
  • مومنی، عابدین. «بازخوانی انتقادی نظریه انحصار خمس در غنائم جنگی ...
  • نسائی، ابو عبد الرحمن احمد بن شعیب بن علی، المجتبی ...
  • ، السنن الکبری، بیروت، موسسه الرساله، ۱۴۲۱ ...
  • هروی قاری، محمد ابو الحسن نور الدین، شرح مسند ابی ...
  • همام بن منبه، ابو عقبه، صحیفه همام بن منبه، محقق: ...
  • یحیی بن آدم، ابو زکریاء، الخراج، بی جا، المطبعه السلفیه ...
  • نمایش کامل مراجع