بررسی چگونگی بهره گیری تفسیر مجمع البیان از تضمین نحوی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 40

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-53-2_006

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

گاهی یک لفظ در لفظ دیگری درآمیخته می­گردد و دو معنا را با خود همراه می­سازد که نحویان و مفسرین به آن تضمین نحوی گفته­اند. این پدیده نحوی به لحاظ نقشی که در ترجمه و تفسیر قرآن دارد، همواره در ذیل تفسیر آیات شریفه، مورد توجه مفسران و پژوهشگران قرآنی قرارگرفته است. در این مقاله پدیده تضمین نحوی بنابر جایگاه، کارکرد و نقش آن در تفسیر مجمع البیان در سه نوع فعلی، اسمی و حرفی مورد بررسی قرارگرفته است. رهاورد این پژوهش، معطوف به این حقیقت است که طبرسی همچون نحویان، تضمین را پذیرفته و از آن به عنوان تعلیل نحوی در لازم و متعدی بودن افعال و همین­طور بالعکس، نوع اعراب توابع مشتقات و مبنی بودن اسماء فعل و ادات شرط در تفسیر خود استفاده کرده است؛ ولی اصطلاح تضمین نحوی را اصلا به کار نمی­گیرد، بلکه از اصطلاحات جایگزین یعنی «ای، معنا»، برای این پدیده نحوی استعمال کرده است. ناگفته نماند که این مفسر بزرگ تنها به تضمین نحوی برخی آیات اشاره کرده و برخی از مصادیق تضمین نحوی در تفسیر از دید تفسیری او پنهان مانده است که این خود خطای تفسیری را به همراه دارد.

نویسندگان

اعظم صادقی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید بهشتی

محمد ابراهیم خلیفه شوشتری

استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . قرآن کریم ...
  • . الانباری، عبدالرحمن بن عبیدالله (۱۹۹۷). اسرار العربیه. دراسه و ...
  • . ابن­عقیل، بهاء الدین عبدالله (۲۰۱۰). شرح ابن­عقیل علی الفیه ...
  • . ابن­منظور، محمد بن مکرم (۱۹۹۴). لسان­العرب. بیروت، دارالصادر ...
  • . ابی حیان، محمد بن یوسف (۲۰۱۰).البحر المحیط فی التفسیر. ...
  • . ابن­عصفور، محمد بن علی (۱۹۹۸). شرح جمل­الزجاجی. بیروت، دارالکتب ...
  • . ابن­هشام الانصاری، جمال­الدین (۱۹۹۱). مغنی­اللبیب عن کتب الاعاریب. تحقیق: ...
  • . الآلوسی، شهاب (؟). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم ...
  • . الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد (۲۰۰۹).مفردات الفاظ القرآن. محقق: ...
  • . جلالیان، حبیب الله (۱۳۷۴). تاریخ تفسیر قرآن. تهران، اسوه ...
  • . الجوهری، اسماعیل بن حماد (۱۹۵۶). الصحاح تاج اللغه و ...
  • . حنفی، اسماعیل بن محمد (۲۰۰۱). حاشیه القونوی علی تفسیر ...
  • . خلیفه شوشتری، محمد ابراهیم (۱۳۸۱). مقاله «ظاهره التضمین».مجله العلوم ...
  • . الدرویش، محی الدین (۱۹۹۹). اعراب القرآن الکریم و بیانه. ...
  • . الرازی، فخرالدین (۱۹۸۱). تفسیر الفخر الرازی. دارالفکر ...
  • . الزرکشی، محمد بن عبدالله (۱۹۵۷).البرهان فی علوم القرآن. تحقیق ...
  • . الزمخشری، ابی القاسم جارالله (۱۹۸۸). تفسیرالکشاف عن حقائق التنزیل ...
  • . الزوبعی، طالب محمداسماعیل (۱۹۹۶). من اسالیب التعبیر القرآنی. الطبعه ...
  • . السیوطی، جلال الدین (۱۹۹۲). همع الهوامع فی شرح جمع ...
  • . الشنقیطی، محمد امین (۱۳۹۳). اضواء البیان فی ایضاح القرآن ...
  • . الطبرسی، فضل بن الحسن (۲۰۰۶). مجمع البیان. بیروت، دارالمرتضی ...
  • . الطریحی، فخرالدین (۲۰۰۷). تحقیق احمد الحسینی، موسسه التاریخ العربی ...
  • نمایش کامل مراجع