کاربست «دلالت زبانی» در فهم و تفسیر قرآن کریم؛ مطالعه موردی: «مسئله محکم و متشابه»

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 50

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-54-1_009

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

«محکم و متشابه»، مسئله ای کهن و پردامنه در علوم قرآن و تفسیر آن بوده و هست. شناخت و تحلیل این پدیده در فهم و تفسیر قرآن کریم، نقشی به سزا دارد و پژوهش گر قرآنی را از خطا و تفسیر به رای بازمی دارد. مقاله حاضر با رویکرد «دلالت زبانی» که به تازگی در فهم و تفسیر قرآن و سنت به کار آمده است، به بررسی مسئله «احکام و تشابه» در قرآن مجید می پردازد و یافته های خود را در این باره با نتایج قرآن شناختی مرحوم علامه طباطبایی می سنجد. در این پژوهش سه عنصر: «اشتراک لفظی، اختلاف در افهام و غیاب فضای خطاب»، از علل برجسته پدیده «تشابه معنایی» در چارچوب دلالت زبانی شناخته شده است. همچنین، محکم بودن تمام آیات قرآن در ساختار دلالت زبانی، نسبیت در تشابه معنایی آیات و نیازمندی غیرمخاطبان به تعلیم از سوی «عالمان قرآن» از دیگر نتایج مهم این پژوهش است. نیز، شایان ذکر است، این نوشتار در تلاش برای پیشنهاد تفسیری نوین از آیه هفتم سوره آل عمران با بهره گیری از دلالت زبانی است.

نویسندگان

محمدتقی کبریت چی

دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

محمد رضا شاهرودی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران؛

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . کلام الله مجید، ترجمه فولادوند ...
  • . ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۶). الامالی. چاپ ششم، ...
  • . (۱۳۷۸). عیون اخبار الرضا علیه السلام. مصحح: مهدی لاجوردی، ...
  • . (۱۳۹۸). التوحید. قم، جامعه مدرسین.[۵]. ابن شهرآشوب، محمد بن ...
  • . ابن فارس، احمد بن فارس (۱۴۰۴). معجم مقاییس اللغه. ...
  • . آقاگل زاده، فردوس (۱۳۹۲). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و ...
  • . برقی، احمد بن محمد بن خالد (۱۳۷۱). المحاسن. چاپ ...
  • . بهبودی، محمد باقر (۱۳۸۰). معارف قرآنی. تهران، نشر سرا ...
  • . پاکتچی، احمد (۱۳۸۷). «مطالعه معنا در سنت اسلامی». نامه ...
  • . حیدری فر، مجید (۱۳۹۵). «معناشناسی محکم و متشابه در ...
  • . راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲). مفردات الفاظ القرآن. ...
  • . زبیدی، محمد بن محمد (۱۲۰۵). تاج العروس من جواهر ...
  • . سیدرضی، محمد بن الحسین (۱۴۰۶). حقائق التنزیل فی متشابه ...
  • . (۱۴۱۴). نهج البلاغه. مصحح: صبحی صالح. قم، هجرت ...
  • . سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (۱۴۲۱). الاتقان فی علوم ...
  • . صاحب، اسماعیل بن عباد (۱۴۱۴). المحیط فی اللغه. بیروت، ...
  • . صفار، محمد بن حسن (۱۴۰۴). بصائر الدرجات فی فضائل ...
  • . صفی پوری شیرازی، عبدالرحیم (۱۳۹۳). کتاب منتهی الارب فی ...
  • . طباطبایی محمدحسین (۱۳۹۰). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ دوم، ...
  • . (۱۳۹۶). قرآن در اسلام. چاپ هشتم، قم، بوستان کتاب ...
  • . طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر ...
  • . علم الهدی، علی بن حسین (۱۴۲۸). رساله «المحکم و ...
  • . عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰). تفسیر العیاشی. تهران، المطبعه ...
  • . فراهیدی، خلیل ابن احمد (۱۴۰۹). کتاب العین. قم، نشر ...
  • . فیومی، احمد بن محمد (۱۴۱۴). المصباح المنیر. چاپ دوم، ...
  • . قمی، علی بن ابراهیم (۱۴۰۴). تفسیر القمی. مصحح: طیب ...
  • . کلینی، محمدبن یعقوب (۱۴۰۷). الکافی. تحقیق: علی­اکبر غفاری، چاپ ...
  • . لسانی فشارکی، محمدعلی (۱۳۹۸). علم محکم و متشابه. تهران، ...
  • . مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳). بحارالانوار،.چاپ دوم، بیروت، دار احیاء ...
  • . مصطفوی، حسن (۱۳۶۸). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، ...
  • . مهدوی راد، محمدعلی؛ احمدنژاد، امیر (۱۳۹۰). «بررسی روایت نزول ...
  • نمایش کامل مراجع