ماکله ی سالانه ی یهود:بررسی روایتی تفسیری در منابع کهن شیعه و سنی
محل انتشار: مجله پژوهش های قرآن و حدیث، دوره: 44، شماره: 2
سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 38
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JQST-44-2_006
تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402
چکیده مقاله:
این مقاله به بررسی متنی و منبع شناختی یک روایت تفسیری می پردازد که نخستین بار در دو تفسیرالتبیان و مجمع البیان به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است. مولف نشان می دهد که ماخذ شیخ طوسی در نقل این روایت، المصابیح فی تفسیر القرآن تالیف ابوالقاسم حسین بن علی معروف به وزیر مغربی (۳۷۰۴۱۸ ق) بوده است. وزیر مغربی این سخن را به نحوی مبهم به «ابوجعفر» نسبت می دهد؛ اما این روایت نه در هیچ یک از منابع حدیثی و تفسیری شیعه پیش از وزیر مغربی آمده، و نه در مهم ترین منابع تفسیر ماثور اهل سنت چون ابوجعفر طبری و ابن ابی حاتم رازی ثبت شده است. مقاله ی حاضر می کوشد رد پای این نقل و روایات مشابه را در منابع تفسیری و روایی کهن بجوید و نشان دهد که وزیر مغربی روایات تفسیری متعددی از تفسیر کلبی (م. ۱۴۶ ق) را در اثر خود نقل کرده و تمامی آن ها را به ابوجعفر یعنی امام باقر علیه السلام نسبت داده است. این روایات تقریبا همگی به نقل قصص، اسباب نزول، و تعیین مبهمات، اعلام و اماکن قرآنی مربوطند. روش بحث در این مقاله تحلیل سندی نیست، بلکه ترکیبی از دو روش تحلیل متن و تحلیل منبع است.
کلیدواژه ها:
التبیان فی تفسیر القرآن ، المصابیح فی تفسیر القرآن ، تاریخ تفسیر شیعه ، تفسیر کلبی ، روایت ماکله ، شیخ طوسی ، وزیر مغربی
نویسندگان
مرتضی کریمی نیا
بنیاد دائره المعارف اسلامی،عضو هیات علمی