سنخ شناسی و تبیین رفتاری صحابه پیامبر(ص) در غزوه تبوک بر اساس سوره توبه

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 45

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHIC-45-1_006

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

در غزوه تبوک بر خلاف دیگر غزوات میزان مشارکت فعال مسلمانان کاهش یافته بود و سستی آنان در جهاد، باعث تاخیر در تدارک سپاه و حرکت به سوی میدان نبرد شده بود. عده­ای از صحابه با کارشکنی، عذر خواهی و بهانه آوردن درصدد بودند حضور نیافتن در جنگ را توجیه کنند. خداوند در سوره توبه در واکنش به این وضع، با افشای نیت­های این گروه­ها، دلایل حقیقی مشارکت نکردن آنان را بیان کرد. بر اساس آیات سوره توبه، گروه­هایی از سپاهیان حتی آنانی که تظاهر به همراهی نمودند در عمل به کارشکنی و ایجاد رعب در میان مسلمانان پرداختند. یکدست نبودن رفتار صحابه در غزوه تبوک موجب پیدایش گونه های رفتاری شد که در سوره توبه این گونه ها به دقت شناسایی شده­اند. در این سوره، هشت گونه رفتاری در جهت همراهی با پیامبر(ص) معرفی شده است. یکسان نبودن میزان همراهی آنان باعث شده که این گونه ها در پنج سنخ از همراه کامل تا غیرهمراه قرار داده شوند. در این مقاله با روش توصیفی­ تبیینی ابتدا گونه های رفتاری صحابه در غزوه تبوک شناسایی شده و سپس به علت تنوع رفتاری آنان بررسی می شود. به نظر می رسد تنوع رفتاری اصحاب پیامبر(ص) در غزوه تبوک ریشه در نوع نگرش آنان و تعارض سنت های اجتماعی با ارزش­های دینی داشته است.

نویسندگان

علی محمد ولوی

استاد تاریخ اسلام، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران

هدیه تقوی

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذربایجانی، مسعود، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، تهران، ...
  • ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۹۶۵ ...
  • ابن سعد، طبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۹۹۰ ...
  • ابن هشام، السیره النبویه، بیروت، دار المعارف، بی تا ...
  • اصطخری، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، بیروت، دارصادر، ...
  • بیهقی، ابوبکر احمد بن حسن، دلایل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر،۱۹۹۶ ...
  • همو، فتوح البلدان، بیروت، دارالمکتبه الهلال، ۱۹۸۸ ...
  • رفیع پور، فرامرز، آناتومی جامعه، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵ ...
  • طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، محمد باقر موسوی همدانی، قم، ...
  • طبرسی، مجمع البیان، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۵ ...
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ ...
  • طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ ...
  • کریمی، یوسف، روانشناسی اجتماعی، تهران، انتشارات ارسباران،۱۳۸۴ ...
  • مسعودی، ابوالحسن، التنبیه و الاشراف، قاهره، دارالصاوی، بی تا ...
  • واقدی، محمد بن عمر،المغازی، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۴۰۹ ...
  • یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ۱۹۹۵ ...
  • یعقوبی، ابی واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی تا ...
  • نمایش کامل مراجع