اوضاع سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی بلبیس: قدیمترین کرسی ولایت شرقیه مصر

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 60

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHIC-47-1_001

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

بلبیس، از توابع استان شرقیه مصر، شهری باستانی بر ساحل شعبه​ای از نیل است که تا اواخر قرن ۴ق، به عنوان قصبه ولایت حوف شرقی و تا عصر ممالیک، مرکز اقلیم شرقیه بود. این شهر در دوره اسلامی از اهمیت سیاسی و نظامی فراوانی برخوردار بود و نام آن به عنوان لشکرگاه مصر و دروازه شام و نیز کانون شکل گیری دگرگونی​های سیاسی مصر در کنار فسطاط و قاهره می آمد، اما با وجود اینکه از موقعیت اقلیمی مناسب و رفاه اقتصادی نسبی برخوردار بود، به سبب موقعیت سوق​الجیشی​اش، همواره عرصه تاخت وتاز لشکریان داخلی و خارجی قرار می​گرفت. از این رو از پیشرفت​هایی علمی و فرهنگی که سایر شهرهای مصر از آن بهره بردند، بازماند. از اوایل سده ۱۹م نیز، با انتقال مرکزیت استان شرقیه به زقازیق، اهمیت سیاسی و نظامی بلبیس کاهش یافت و شهرستانی از توابع استان شرقیه مصر شد. نوشتار حاضر می​کوشد ضمن وصف موقعیت جغرافیایی و اقلیمی شهر و بیان تاریخ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی آن، به بازسازی جغرافیای تاریخی این شهر، بپردازد و تاثیر جنگ را در عدم شکوفایی فرهنگی شهر نشان دهد.

نویسندگان

معصومه آبانگاه ازگمی

دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن​اخوه، ضیاء​الدین ​محمد ​بن​ محمد، معالم ​القربه ​فی ​احکام ​الحسبه، ...
  • ابن​ایاس، محمد ​بن​ احمد، نزهه ​الامم ​فی ​العجائب ​و ​الحکم، ...
  • ابن​بطوطه، شمس​الدین محمد ​بن ​عبدالله الطنجی، رحله ابن​بطوطه، ترجمه محمدعلی ...
  • ابن​تغری​بردی، یوسف، النجوم ​الزاهره ​فی ​ملوک ​مصر​ و ​القاهره، چاپ ...
  • ابن​حوقل، محمد، صوره ​الارض، بیروت: دارصادر، چاپ دوم، ۱۹۳۸ م ...
  • ابن​خردادبه، عبیدالله ​بن ​عبدالله، المسالک و الممالک، بیروت: دارصادر، چاپ ...
  • ابن​خلدون، عبدالرحمن، دیوان ​المبتدا ​و ​الخبر ​فی ​تاریخ​ العرب ​و ...
  • ابن​زیات، محمد ​بن ​ناصر، الکواکب ​السیاره ​فی ​ترتیب​ الزیاره، چاپ ...
  • ابن​عبدالحق ​بغدادی، صفی​الدین ​عبدالمومن، مراصد ​الاطلاع​ علی ​الاسماء ​الامکنه ​و ...
  • ابن​عبدالحکم، عبدالرحمن ​بن​ عبدالله، فتوح​ مصر و المغرب، چاپ علی ...
  • ابن​عبری، غریغوریوس الملطی، تاریخ ​مختصر ​الدول، چاپ انطون صالحانی الیسوعی، ...
  • ابن​عدیم، کمال​الدین ​عمر ​بن ​احمد ​بن ​ابی​جراده، بغیه ​الطلب ​فی ...
  • ابن​عساکر، علی ​بن​ حسین، تاریخ ​مدینه ​دمشق، چاپ علی شیری، ...
  • ابن​عماد​ حنبلی، شهاب​الدین ابوالفلاح​ عبدالحی​ بن ​احمد، شذرات ​الذهب ​فی ...
  • ابن​طباطبا علوی اصفهانی، ابراهیم​ بن​ ناصر، منتقله الطالبیه، چاپ محمد ...
  • ابن​فقیه، احمد بن محمد همذانی، کتاب البلدان، چاپ یوسف هادی، ...
  • ابن​قلانسی، ابویعلی ​حمزه ​بن​ اسد، تاریخ ​دمشق، چاپ سهیل ​زکار، ...
  • ابن​کثیر، ابوالفداء ​اسماعیل ​بن ​عمر، البدایه و النهایه، بیروت: دارالفکر، ...
  • ابن​یونس، ابوسعید​ عبدالرحمن ​صدفی، تاریخ​ ابن​یونس المصری، چاپ عبدالفتاح ​فتحی ...
  • ابوالفداء، اسماعیل ​بن ​علی، تقویم ​البلدان، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، ...
  • ادریسی، محمد بن محمد، نزهه ​المشتاق​ فی ​اختراق ​الآفاق، بیروت: ...
  • براقی، حسین، تاریخ ​الکوفه، چاپ سعید​ راد ​رحیمی، بیروت: دار ...
  • بروسوی، محمد​ بن ​علی، اوضح​ المسالک​ الی​ معرفه​ البلدان، بیروت: ...
  • بکری، عبد​الله​ بن ​عبد​العزیز، معجم ما استعجم من اسماء البلاد ...
  • بکری، عبد​الله ​بن​ عبد​العزیز، المسالک و الممالک، چاپ آدیان ​فان ...
  • تشنر، فرانتس و مقبول احمد، تاریخچه جغرافیا در تمدن اسلامی، ...
  • تطیلی، بنیامین ​بن​ یونه، رحله​ بنیامین ​التطیلی، تعریب عزرا​ حداد، ...
  • دمشقی، شمس​الدین​ محمد ​بن ​ابی​طالب​ انصاری، نخبه​ الدهر ​فی​ عجائب ...
  • ذهبی، شمس​الدین ​محمد​ بن ​احمد، تاریخ ​الاسلام ​و ​وفیات ​المشاهیر ...
  • زبیدی، محمد​مرتضی ​حسینی، تاج ​العروس ​من ​جواهر ​القاموس، چاپ علی​ ...
  • زرکلی، خیرالدین، الاعلام؛ ​​قاموس ​​تراجم ​​لاشهر ​​الرجال ​​و ​​النساء ​​من ...
  • جماعه، بدرالدین، آموزشنامه فرهنگ فرادهی و فراگیری در اسلام، ترجمه ...
  • چلپی، اولیا، الرحله ​​الی ​​مصر ​و ​​السودان​​ و​ ​الحبشه، تعریب ...
  • حازمی، محمد ​بن ​موسی، الاماکن ​او ​ما اتفق​ لفظه ​و ...
  • حافظ ​ابرو، عبد​الله ​بن ​لطف​الله، جغرافیای​ حافظ​ ابرو، چاپ صادق ...
  • حسنی، عبدالرحمن ​بن ​سعید، قلائد ​الاجیاد فی ما اتفق فی ...
  • خصباک، شاکر، الجغرافیه عند العرب، بیروت: الموسسه العربیه لدراسات و ...
  • خفاجی، محمد​ عبدالمنعم، الازهر فی الف​ عام، بیروت: عالم ​الکتب، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین ​بن ​همام​الدین، تاریخ حبیب السیر، تهران: خیام، ...
  • دانشنامه جهان اسلام، «بلبیس» (نوشته حسین قرچانلو)، ج ۳، تهران: ...
  • دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، مدخل «بلبیس»(نوشته پرویز امین)،ج ۱۲، تهران: مرکز ...
  • سخاوی، شمس​الدین​ محمد، بلدانیات، چاپ حسام​ بن ​محمد​ القطان، ریاض: ...
  • سخاوی ​حنفی، علی ​بن ​محمد، تحفه ​الاحباب​ و ​بغیه ​الطلاب ...
  • سعیدیان، عبدالحسین، دایره​المعارف شهرهای جهان، تهران: علم و زندگی، ۱۳۶۲ ...
  • سمعانی، ابو​سعد ​عبدالکریم ​بن​ محمد ​التمیمی، الانساب، چاپ عبدالرحمن​ معلمی، ...
  • سیوطی، عبدالرحمن ​بن ​ابی​بکر، حسن ​المحاضره ​فی ​اخبار​ مصر ​و​ ...
  • شهبازی، عبدالله، آریستوکراسی و غرب جدید (زرسالاران یهودی و پارسی)، ...
  • صفدی، صلاح​الدین ​خلیل ​بن ​ایبک، الوافی ​بالوفیات، چاپ جمعی از ...
  • طباطبایی تبریزی، محمد​رضا، هدایه الحجاج: سفرنامه مکه، قم: نشر مورخ، ...
  • طبری، ابوجعفر​ محمد ​بن ​جریر، تاریخ الرسل و الامم و ...
  • عبدری، محمد ​بن​ محمد، رحله ​العبدری، چاپ علی ​ابراهیم​ کردی، ...
  • عبدالحمید، محمد، «بلبیس؛ مدینه تاریخیه عمرها من عمر الاهرامات»، الامارات: ...
  • عبداللطیف بغدادی، موفق​الدین ​بن ​یوسف، الافاده و الاعتبار فی الامور ...
  • عتریس ​ابراهیم، محمد، معجم ​البلدان​ العالم، قاهره: مکتبه الآداب، چاپ ...
  • عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، «پیش درآمدی بر جغرافیای تاریخی اسلام»، مکتب ...
  • قدامه ​بن ​جعفر، ابوالفرج، الخراج و صناعه ​الکتابه، چاپ محمد​حسین​ ...
  • قرچانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سازمان مطالعه و ...
  • قزوینی، زکریا​ بن ​محمد​ بن ​محمود، آثار البلاد و اخبار ...
  • قلقشندی، احمد ​بن ​عبدالله، صبح ​الاعشی ​فی ​صناعه ​الانشاء، چاپ ...
  • کتبی، محمدبن شاکر، فوات ​الوفیات و الذیل ​علیها، چاپ احسان​ ...
  • کندی، ابوعمر محمد بن​ یوسف، کتاب الولاه و کتاب القضاه، ...
  • لسترینج، گای، جغرافیای تاریخی سرزمین​های خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، ...
  • ماهر محمد، سعاد، مساجد​ مصر ​و ​اولیاءها ​الصالحون، مصر: المجلس ...
  • مغلوث، سامی ​بن ​عبدالله ​بن ​احمد، اطلس ​الادیان، ریاض: مکتبه ...
  • مقدسی، شمس​الدین ​ابو​عبدالله​ محمد، احسن ​​التقاسیم ​فی ​معرفه ​الاقالیم، بیروت: ...
  • مقریزی، احمد ​بن​ علی، المواعظ و الاعتبار فی ​ذکر ​الخطط ...
  • همو، رسائل ​المقریزی، چاپ رمضان ​بدری و احمد ​مصطفی​ قاسم، ...
  • مکی، محمد​کاظم،تمدن اسلامی در عصر عباسیان، ترجمه محمد سپهری، تهران، ...
  • مونس، حسین، اطلس تاریخ الاسلام، قاهره: الزهراء للاعلام العربی، ۱۴۰۷ ...
  • مهری کرکوکی، محمد، رحله مصر و السودان، قاهره: مطبعه الهلال، ...
  • نعیمی دمشقی، عبدالقادر بن محمد، الدارس فی تاریخ المدارس، چاپ ...
  • یاقوت​ حموی، ابو​عبدالله ​شهاب​الدین، معجم​ البلدان، بیروت: دار صادر، چاپ ...
  • یعقوبی، ابن​ واضح، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی تا ...
  • همو، البلدان، چاپ محمد​ امین​ فضاوی، بیروت: دار الکتب​ العلمیه، ...
  • Encyclopedia Britannica, "Bilbays", Chicago, ۲۰۱۴ ...
  • Encyclopedia Judaica, "Bilbeis" (by Eliyahu Ashtor), London, second edition, ۲۰۰۸ ...
  • Encyclopaedia of Islam (EI۲), "Bilbays" (by Gaston Wiet), Leiden-London, ۱۹۸۶ ...
  • Kaegi, Walter E., "Egypt on the eve of the muslim ...
  • Lewis, Bernard, "Egypt and Syria", The Camridge History of Islam, ...
  • Runciman, Steven,A History of the Crusades, London: Cambridg University Press, ...
  • Stevenson Smith, William, Ancient Egypt, Boston, ۱۹۴۲ ...
  • نمایش کامل مراجع