گودال باغچه و نقش آن در تعدیل حرارتی محیط

گودال باغچه مربوط به دوره خاصی نیست و در طی زمان که اقلیم مناطق کویری گرم و خشک تر می شده است، خانه ها بیشتردر گودی فرو رفته تا اینکه به صورت گودال باغچه شکل گرفته اند. این خانه های گودال باغچه ای در ابتدا تزئینات هنری نداشته،بلکه بعدها به مرور در طراحی گودال باغچه ها تاثیر داشته است. با توجه به قداست و حرمت آب نزد ایرانیان دوره ساسانی و با توجهبه شواهد و بناهای موجود، قدمت گودال باغچه در معماری سنتی ایران به دوره ساسانی می رسد که تا دوره قاجار ادامه یافته است . باوجود مطالعات گسترده درباره گودال باغچه و ویژگی های کالبدی و فضایی این عنصر معماری، پژوهش های کمتری درباره گونهشناسی شکلی گودال باغچه صورت گرفته است. هدف از این تحقیق بررسی نقش و کارکرد فضای گودال باغچه، دلیل شکلگیری این عنصر فضایی در گذر زمان و شناسایی و تحلیل گونه های شکلی متفاوت گودالباغچه و نقش آن در تعدیل حرارتی محیطمیباشد. با استخراج مولفه های موثر در گونه شناسی شکلی، به انتخاب چهار مولفه که نقش موثرتری در این گونه شناسی شکلیداشته، پرداخته است. در نهایت گونه شناسی شکلی فضاهای گودال باغچه از چهار منظر موقعیت استقرار گودال باغچه، هندسه گودالباغچه، چگونگی سازماندهی فضاهای همجوار گودال باغچه و در پایان از منظر عمق گودال باغچه و سطح تراز این عنصر فضایی موردتحلیل و استنتاج قرارگرفت. بطور خلاصه می توان گفت با آمدن شب، هوای گرم حیاط بالا رفته و به تدریج به وسیله هوای خنکشب که در قسمت بالای حیاط وجود دارد، جایگزین می شود. این هوا خنک در لایه های نازک بدنه های حیاط ذخیره می شود وسپس به فضاهای اتاق منتقل می شود و درنتیجه موجب تعدیل حرارتی محیط می گردد.