دو روایت سقراط از عشق؛ تقابل عشق زمینی و عشق الهی

پاسخ این پرسش اهمیت فراوانی دارد که عشق زمینی چه ارتباطی با عشق الهی دارد؟ آیا اصلا می توان به خدا عشق ورزید؟ و اگر چنین چیزی امکان پذیر است، با عشق بشری به بشر دیگر (عشق زمینی) چه تفاوتی دارد؟ دیدگاه صاحب نظران معاصر در روان شناسی برکدام جنبه از عشق متمرکز است؟ نگارنده مقاله ضمن بررسی نگاه برخی از صاحب نظران روان شناسی به عشق به شرح دیدگاه سقراط درباره عشق با دو روایت به مفهوم «عشق زمینی» و «عشق الهی» می پردازد. تحلیل دو خطابه نشان می دهد، عشق در ذهنیت عمومی همان عشق زمینی است با تکیه بر این مفهوم همه یا اغلب مردم خود را بی نیاز از تعریف عشق می دانند، اما تحلیل سقراط از دو خطابه مخالف یکدیگر است در یکی غیر عاشق بر عاشق برتری داده شده و در دیگری عاشق بر غیر عاشق. عشق در یک گفتار نکوهش شده و در دیگری ستایش. از این تقابل می توان چنین نتیجه گرفت که در عشق زمینی شهوت و هوس رانی و برآوردن نیاز جسمانی است ولی در عشق خدایی شوق کشف حقیقت و رسیدن به آن است. در عشق زمینی عاشق در پی حقیقت نیست و خواهان تملک معشوق است. اما در عشق خدایی، ستایش و بندگی کردن و قربانی دادن برابر معشوق است.