تقریر متکلمان شیعه بغداد از نظریه تکلیف

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 40

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMOJ-18-52_001

تاریخ نمایه سازی: 8 بهمن 1402

چکیده مقاله:

از جمله دیدگاهها در تبیین رابطه میان امر خدا و فعل انسان، نظریه تکلیف است. بر پایه این دیدگاه، مشخصه بارز آموزه های دینی تکلیفی بودن آنهاست؛ این که انسانها به خاطر برخورداری از عقل، از جانب خداوند ملزم به انجام دادن یا ترک مجموعه ای از افعال شده اند. نظریه تکلیف تا بدانجا در فرهنگ اسلامی پذیرفته شده که مکلف بودن بندگان از اصول موضوعه علم فقه به شمار آمده است؛ چنان که حتی در تعریف علم فقه، موضوع آن را «افعال مکلفان» بیان می دارند. متکلمان مسلمان در تفکیکی کلی و کلان، تکالیف را از دو سنخ عقلی و شرعی دانسته اند. رابطه میان این دو سنخ تکلیف، شیوه عمل در فرض تعارض این دو با یکدیگر، و مسائلی دیگر از این دست، به پدید آمدن اختلاف نظرهای گسترده ای در میان عالمان مسلمان انجامیده است. این میان، عالمان مکتب شیعی فقیهان متکلم بغداد، خوانشی خاص خویش از نظریه تکلیف ارائه کرده اند. بناست که در این مطالعه بعد بازشناسی ارکان نظریه تکلیف، خوانش خاص دو فقیه و متکلم برجسته مکتب فقهی متکلمان بغداد  شیخ مفید و سید مرتضی را از نظریه تکلیف، و هم، تمایز نگرشهای آن دو را به مسئله بازکاویم.

کلیدواژه ها:

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ۱ ابن میثم بحرانی، میثم بن علی، قواعد المرام فی ...
  • ۲ ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم، تقریب المعارف، به کوشش ...
  • ۳ اشعری، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، به کوشش ...
  • ۴ باقلانی، محمد بن طیب، تمهید الاوائل، به کوشش ریچارد ...
  • ۵ بیرشک، حسین، «تکلیف»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، به کوشش ...
  • ۶ پاکتچی، احمد، «گرایشهای فقه امامیه در سده های ۲ ...
  • ۷ تاره، مسعود، «تکلیف در کلام اسلامی»، دائره المعارف بزرگ ...
  • ۸ تبصره العوام، منسوب بن مرتضی بن داعی، به کوشش ...
  • ۹ جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، به کوشش ابراهیم ابیاری، ...
  • ۱۰ خویی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، تقریر محمد سرور بهسودی، قم، ...
  • ۱۱ سید مرتضی، علی بن طاهر، الذخیره، به کوشش احمد ...
  • ۱۲ الرسائل، به کوشش احمد حسینی، قم، دار القرآن الکریم، ...
  • ۱۳ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، به کوشش ...
  • ۱۴ شیخ طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، ...
  • ۱۵ عده الاصول، به کوشش محمدرضا انصاری، قم، ۱۳۷۶ش ...
  • ۱۶ شیخ مفید، محمد بن محمد، اوائل المقالات، به کوشش ...
  • ۱۷ التذکره باصول الفقه، به کوشش مهدی نجف، بیروت، دار ...
  • ۱۸ النکت الاعتقادیه، به کوشش رضا مختاری، بیروت، دار المفید، ...
  • ۱۹ غزالی، محمد بن محمد، الاقتصاد فی الاعتقاد، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ...
  • ۲۰ فخر رازی، محمد، المحصول، به کوشش طه جابر فیاض ...
  • ۲۱ فیض کاشانی، محمد محسن بن مرتضی، الاصول الاصلیه، به ...
  • ۲۲ قاضی عبدالجبارمعتزلی، «فضل الاعتزال»، ضمن فضل الاعتزال و طبقات ...
  • ۲۳ المغنی فی ابواب التوحید و العدل، قاهره، ۱۹۸۴م ...
  • ۲۴ کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، قم، ، ۱۴۱۰ق ...
  • ۲۵ مدرسی طباطبایی، حسین، مقدمه ای بر فقه شیعه، ترجمه ...
  • مکدرموت، مارتین، اندیشه های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد آرام، ...
  • نمایش کامل مراجع