واکاوی اثر شرط مجهول در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

شرط مجهول شرطی است که ضمن عقود معامله ای که بنای آن بر تساوی ارزش و عدم تغابن می باشد درج شود، به نحوی که به هیچ وجه ولو به طور اجمال علم به آن نباشد. در عقود مسامحه ای و همچنین جایی که شرط قابلیت تعیین را دارد نمی توان قایل به بطلان شروط مجهول شد. مواد ۴۰۱ و ۵۵۸ قانون مدنی را می توان به عنوان مصادیقی از شرط مجهول در قانون مدنی ذکر کرد. همچنین شرط جدیدی که اخیرا در قباله های نکاح مندرج گردیده. بدین بیان که پرداخت مهریه به زوجه منوط بهاستطاعت مالی زوجه است را هم می توان مصداقی از شروط مجهول دانست و همچنین شرط تملیک تا نصف دارایی هم از دیگر مصادیق شرط مجهول است. پیرامون شرط مجهول در فقه امامیه نظرات متفاوت است. در حقوق موضوعه ایران هم همین وضع جریان دارد. شرط مجهول در مواردی که منجر به جهل به عوضین نشود مبطل عقد نیست. در نوشتار حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی اثر شرط مجهول در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران پرداخته شده است.