بررسی دو معیار ذهنی و عینی احراز شروع به عملیات اجرایی و انصراف ارادی در تحقق شروع به جرم

عنوان و کلمه ی جرم که خود به تنهایی عصاره و چکیده حقوق جز است از گردهمایی عناصر مادی و معنوی منشعب شده از قانون تشکیل یافته و اصطلاحا حیات خویش را وام دار قانون است بنابراین می توان چنین گفت که به وقوع پیوستن رفتاری مادی به همراه رکن معنوی و حصول مقصود ارتکاب بزهی تام و کامل را در پی خواهد داشت. اما همیشه در عرصه ی عمل و عالم خارج همزمانی و همراهی هر سه رکن مطروحه واقع نگردیده و که گاه رفتارهای سرزده از مرتکب عنوان نام را به همراه نخواهند داشت تا جایی که علی رغم ارتکاب مقدماتی در راستای تحقق قصد مجرمانه لزوما منجر و منتهی به رسیدن به قصد و به وقوع پیوستن جرمی نام نخواهند شد. نظام حقوق کیفری ایران علیرغم اینکه به مقوله ی ناقص ماندن ارتکاب جرم تام که تحت عنوان جرم ناقص از آن یاد میگردد در راستای پیشگیری از ارتکاب جرم اهمیت و نگاهی ویژه داشته است. در تبیین اصول خطوط قرمز تعریف و چگونگی احراز آن در عرصه ی عمل و رویه قضایی آن چنان که باید و شاید ورودی نداشته است. در تحقیق پیش رو نگارنده با شناخت گلوگاه اصلی منشاء بروز برخی اختلاف نظرها در موضوع شروع به جرم به عنوان یکی از مصادیق و مهمترین مصداق جرایم ناقص به بحث و بررسی اولا معنا و مفهوم شروع به جرم و مفاهیم مشابه نزدیک به آن و ثانیا موضوع رکن مادی که اساس تشکیل شروع به جرم می باشد، می پردازد. در موضوع شروع به جرم با عنایت به اینکه عنصر مادی ارتکاب بزه ناقص مانده و انصرافی غیرارادی از ادامه ی آن توسط مرتکب صورت می گیرد حول محور اصلی بحث عملیات اجرایی است که دو دیدگاه عمده عینی و ذهنی و نهایتا دیدگاه مختلط یا تلفیقی به بیان تبیین و حتی تمییز این عملیات اجرایی می پردازد که در تحقیق پیش رو به بررسی هر یک از این دیدگاهها پرداخته و دیدگاه چهارمی که به عدالت نزدیک تر بوده را مبنا و منشا نظرگاه خویش چه در عرصه تئوریک و چه در عرصه ی رویه قضایی قرار می دهد در بدنه ی تحقیق پیش رو خواهیم دید. که با تغییر نوع نگاه و تفسیر هر کدام از تئوریهای مطروحه تا چه میزان سرنوشت شروع به جرم در بعد قضایی تقنینی و تئوریک دستخوش تغییر و تحول میگردد.