دیدگاه ابوالکلام آزاد درباره «ذوالقرنین» و تاثیر آراء او بر مفسران پس از خود

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 56

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMOJ-18-51_006

تاریخ نمایه سازی: 8 بهمن 1402

چکیده مقاله:

یکی از موضوعات مهم و مناقشه برانگیز در تفسیر قرآن، شناسایی ذوالقرنین است. مفسران مسلمان از دیرباز در این باره به بحث پرداخته، و ویژگیهای مذکور در قرآن کریم برای ذوالقرنین را با چندین مصداق متمایز منطبق نموده اند. از جمله، گروهی ذوالقرنین را از پادشاهان قبیله حمیر در یمن، و سدی را نیز که بنایش در قرآن کریم به وی منسوب شده است، همان سد مشهور مارب دانسته اند. گروهی نیز بر این باورند که ذوالقرنین همان اسکندر مقدونی است. گروهی نیز، او را همان کوروش کبیر، پادشاه هخامنشی می دانند. فرضیه اخیر، نخستین بار توسط ابوالکلام آزاد و در تفسیر وی ترجمان القرآن مطرح گردیده است. وی در تفسیر خویش کوشیده است با مطالعه ای انتقادی، نخست یکایک فرضیات پیشین را نقض، و آن گاه به شیوه ای تحلیل گرایانه نقلهای قرآن در باره ذوالقرنین را با شواهد باستان شناسانه، تاریخی، زبان شناسانه و جغرافیایی تطبیق دهد و از دیدگاه خویش دفاع نماید. بناست که در این مطالعه، با مروری بر شواهد و فرضیات مختلف در این زمینه، نخست با فرضیه پیش گفته ابوالکلام آزاد آشنا شویم و آن گاه، بازتاب آن را در ادبیات تفسیری متاخر جهان اسلام بازشناسیم.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • علاوه بر قرآن کریم؛۱ ابن سینا، حسین، منطق المشرقیین، قم، ...
  • ۲ ابن فقیه، احمد، البلدان، به کوشش یوسف هادی، بیروت، ...
  • ۳ ابوالفتوح رازی، حسین، روض الجنان و روح الجنان، به ...
  • ۴ ابوالکلام آزاد، احمد، ذوالقرنین یا کوروش کبیر، ترجمه محمد ...
  • ۵ همو، نامه ای مندرج در کتاب غبار خاطر، ترجمه ...
  • ۶ همو، هند آزادی گرفت، ترجمه امیر فریدون گرگانی، تهران، ...
  • ۷ احمد، عزیز، تاریخ تفکر اسلامی در هند، ترجمه نقی ...
  • ۸ افشارفر، ناصر، «در آستانه تحقیق و نشر: تاریخ ذوالقرنین»، ...
  • ۹ اکبرآبادی، سعید احمد، ترجمان القرآن ابوالکلام آزاد، به کوشش ...
  • ۱۰ امین، حسن، الموسوعه الاسلامیه، بیروت، ۱۳۹۵ق/ ۱۹۷۵م ...
  • ۱۱ بی آزار شیرازی، عبدالکریم، «نقد و بررسی آراء در ...
  • ۱۲ بیرونی، محمد، الآثار الباقیه، به کوشش ادوارد زاخاو، لایپزیک، ...
  • ۱۳ ثعلبی، احمد، التفسیر، به کوشش ابومحمد بن عاشور، بیروت، ...
  • ۱۴ جاحظ، عمرو، الحیوان، به کوشش عبدالسلام محمد هارون، بیروت، ...
  • ۱۵ جعفری، یعقوب، «ذوالقرنین و قوم یاجوج و ماجوج»، وقف ...
  • ۱۶ حافظی، موسی، «ذوالقرنین در قرآن کیست؟»، طالب حق، شماره ...
  • ۱۷ حسنین، شیخ محمد، «مبانی و مبادی ترجمه و تفسیر ...
  • ۱۸ حسین، سید نظیر، «ترجمه احوال امام الهند مولانا ابوالکلام ...
  • ۱۹ حسینی اسفیدواجانی، مهدی، «ترجمان القرآن»، اطلاعات حکمت و معرفت، ...
  • ۲۰ رضی خان، جعفر، «رویکردهای تفسیری نوین در شبه قاره ...
  • ۲۱ زمخشری، محمود، الکشاف، بیروت، ۱۴۰۷ق ...
  • ۲۲ سعدی شیرازی، مصلح الدین، کلیات، به کوشش محمد علی ...
  • ۲۳ سیاه پوش، محمد تقی، «پیرامون داستان ذوالقرنین»، یغما، شماره ...
  • ۲۴ سید عبدالله، انوار ابوالکلام، دهلی، اردو آکادمی ...
  • ۲۵ شیخ عطار، علی رضا، دین و سیاست: مورد هند، ...
  • ۲۶ صادقی تهرانی، محمد، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، ...
  • ۲۷ صعیدی، عبد المتعال، «العین الحمئه»، البلاغ الاسبوعی، شماره ۷۰، ...
  • ۲۸ صفوی، حسین، ذوالقرنین کیست، تهران، ۱۳۵۸ش ...
  • ۲۹ طباخ، محمد راغب، ذو القرنین و سد الصین، به ...
  • ۳۰ طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ...
  • ۳۱ طبرسی، فضل، مجمع البیان، ترجمه ابراهیم میر باقری و ...
  • ۳۲ طبری، محمد، جامع البیان، به کوشش صدقی جمیل عطار، ...
  • ۳۳ طیبی، عمر، «ذو القرنین فی القرآن و التاریخ»، الازهر، ...
  • ۳۴ عالم زاده، هادی، «آزاد، ابوالکلام»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ...
  • ۳۵ عهد عتیق، ترجمه فاضل خان همدانی و دیگران، تهران، ...
  • ۳۶ غزالی، محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دار الکتاب العربی ...
  • ۳۷ فخر رازی، ابو عبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ...
  • ۳۹ قمی، علی، التفسیر، قم، ۱۳۶۷ش ...
  • ۴۰ کامبوزیا، امیر توکل، «ذوالقرنین یا تسن چی هوانگ»، آیین ...
  • ۴۱ کهدویی، محمد کاظم/ نصر آزادانی، ناهید، «نگاهی به اسکندر ...
  • ۴۲ گنابادی، سلطان حسین، بیان السعاده، ترجمه رضا خانی و ...
  • ۴۳ مازندرانی، محمد صالح، شرح اصول الکافی، به کوشش ابوالحسن ...
  • ۴۴ مجتبایی، فتح الله، «اسلام در شبه قاره هند و ...
  • ۴۵ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۴ق ...
  • ۴۶ مساح، رضوان، «ذوالقرنین ها و بررسی واژه ذوالقرنین از ...
  • ۴۷ مشایخ فریدنی، محمد حسین، «نظری به زندگی و کارنامه ...
  • ۴۸ مقاتل بن سلیمان بلخی، التفسیر، به کوشش احمد فرید، ...
  • ۴۹ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، الامثل، قم، ۱۴۲۱ق ...
  • ۵۰ ملک زاده، منظور احمد، مولانا ابوالکلام آزاد: فکر و ...
  • ۵۱ مونتسرات، ابو ملحم، «الاسکندر ذو القرنین فی کتب ادب ...
  • ۵۲ مهتدی، محمد علی، «کوروش ذوالقرنین»، ماهنامه آموزش و پرورش، ...
  • ۵۳ مهر، غلام رسول، «آزاد»، اردو دائره المعارف اسلامیه، لاهور، ...
  • ۵۴ میبدی، ابوالفضل، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش ...
  • ۵۵ نجم، ودیعه طه، «شخصیه ذی القرنین فی القصص الاسلامیه ...
  • ۵۶ نحاس، احمد، معانی القرآن، به کوشش محمد علی صابونی، ...
  • ۵۷ نویری، احمد، نهایه الارب، قاهره، وزاره الثقافه و الارشاد ...
  • ۵۸ نهرو، جواهر لعل، کشف هند، ترجمه محمود تفضلی، تهران، ...
  • ۵۹ نیری، محمد یوسف، «ذوالقرنین در میان نور و ظلمت»، ...
  • ۶۰ ولی، طارق، «آراء ابی الکلام آزاد حول تعلم الادیان ...
  • ۶۱ یاقوت بن عبدالله حموی، البلدان، بیروت، ۱۳۹۹ق/ ۱۹۷۹م ...
  • ۶۲ یزدان پرست، حمید، «ذوالقرنین یا کوروش در متون مذهبی»، ...
  • ۶۳ Abul Kalam Azad, Ahmad, The Tarjuman al-Qura’an, tr. Sayed ...
  • ۶۴ Baljon, J.M.S., Modern Muslim Koran Interpretation (۱۸۸۰۱۹۶۰), Leiden,۱۹۶۸ ...
  • ۶۵ Douglas,Ian Henderson, Abul Kalam Azad: An Intellectual and Religious ...
  • ۶۶ Hasan, Qamar, Muslims in India, Delhi, ۱۹۷۵ ...
  • ۶۷ Montgomery Watt, W., “Al-Iskandar, Alexander the Great,” Encyclopedia of ...
  • ۶۸ Ram, Malik, Ghubar-e Khatir, ed. Sahitya Akademi, New Delhi, ...
  • ۶۹ “Remembering Maulana Abulkalam Azad: A Short Biography,” in the ...
  • ۷۰ Rotraud, Wielandt, “Exegesis of the Qur’an: Early Modern and ...
  • ۷۱ Siddiqi, Mazharuddin, Modern Reformist thought in the Muslim World, ...
  • ۷۲ Sirajul Islam, “Azad, Abulkalam,” Bangalpedia[۲], Retrieved August ۲۲, ۲۰۰۶ ...
  • ۷۳ Smith, Wilfred Cantwell, Modern Islam in India: a Social ...
  • Troll, Christian w., «Azad,Abu Al-Kalam”, The Oxford Encyclopedia of Modern ...
  • . http://www.makaias.gov.in/biography.html[۲]. http://www.banglapedia.org/HT/A_۰۳۷۶.HTM ...
  • نمایش کامل مراجع