نظریه نفع عمومی و جایگاه آن در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران: از نظریه دولت تا نظریه حقوق عمومی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 112

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPLSQ-53-4_024

تاریخ نمایه سازی: 8 بهمن 1402

چکیده مقاله:

مفهوم نفع عمومی، از جمله مهم ترین محورهای حقوق عمومی است که بر آن اساس، ماهیت نظام حقوقی تا حدود زیادی تعیین می شود. تعریف نفع عمومی در حوزه حقوق اساسی و نیز حقوق اداری انعکاس ویژه ای می یابد. براساس نوع تعریف، دو رویکرد کلی در نظام های حقوقی معاصر قابل تمییز است: نظام لیبرال و نظام جمهوری گرا. در نوشتار حاضر با شیوه ای تحلیلی-توصیفی در پی فهم امکان و کیفیت نظریه نفع عمومی و به تبع آن نظریه حقوق عمومی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی هستیم. ملاحظه می شود در حقوق ایران گرایش عام در تعریف نفع عمومی بیشتر به سمت نظام جمهوری گراست، اما با عنایت به ابتنای ساختار تاریخی فقه شیعه بر حوزه و مفاهیم حقوق خصوصی، فقه موجود فاقد تفصیلات لازم در جهت تئوریزه کردن نظریه دولت بوده است. با وجود پدیداری نظریه ولایت مطلقه امام خمینی، نظریه مذکور در سایر سطوح حکمرانی از جمله حقوق اداری انعکاس کافی پس از گذشت سه دهه نداشته و همچنان در حد توجیه اختیارات شخص اول حکومت باقی مانده و از سوی دیگر، مسئله کنترل دولت و تضمین حقوق و آزادی های بنیادین، تئوریزه و نهادینه نشده است، ازاین رو به جای یک نظریه تمام عیار حقوق عمومی، تاکنون صرفا شاهد نظریه اختیارات شخص حاکم بوده ایم.

نویسندگان

سیدمجتبی واعظی

دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فارسیالف) کتاب هااشمیت، کارل (۱۳۹۲)، الاهیات سیاسی، ترجمه لیلا چمن ...
  • اکبریان، حسنعلی (۱۳۸۶)، قاعده عدالت در فقه امامیه، قم: پژوهشگاه ...
  • امام خمینی، روح الله (۱۳۷۸)، صحیفه نور، موسسه تنظیم و ...
  • (۱۳۷۸)، صحیفه نور، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ...
  • امامی، محمد؛ استوار سنگری، کوروش (۱۳۹۳). حقوق اداری، ج۲، تهران: ...
  • بشیریه حسین (۱۳۹۶)، احیای علوم سیاسی، تهران: نشر نی. ...
  • (۱۳۸۲)، آموزش دانش سیاسی، تهران: نگاه معاصر ...
  • توکلی، اسدالله (۱۳۸۴). مصلحت در فقه شیعه و سنی، قم، ...
  • راسخ، محمد (۱۳۹۲). حق و مصلحت، ج۲، تهران: نی ...
  • روسو، ژان ژاک (۱۳۸۸). قرارداد اجتماعی، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: ...
  • زولر، الیزابت (۱۳۹۶). درآمدی بر حقوق عمومی، ترجمه سید مجتبی ...
  • شفیعی سروستانی (۱۳۹۵)، ابراهیم، فقه و قانونگذاری، قم: طه ...
  • صفایی، سید حسین، حبیب الله رحیمی (۱۳۹۱)، مسئولیت مدنی، تهران: ...
  • طباطبایی، سید جواد (۱۳۸۵)، جدال قدیم و جدید، تهران: نگاه ...
  • طباطبایی فر، سید محسن (۱۳۸۴)، نظام سلطانی از دیدگاه اندیشه ...
  • عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۹۰)، قواعد فقه-بخش حقوق عمومی، تهران: سمت ...
  • فوکو، میشل (۱۳۸۹)، تولد زیست سیاست، ترجمه رضا نجف زاده، ...
  • فیرحی، داوود (۱۳۸۹)، دین و دولت در عصر مدرن، ج۱، ...
  • (۱۳۹۰)، دین و دولت در عصر مدرن، ج۲، تهران: رخداد ...
  • (۱۳۹۵)، آستانه تجدد، تهران: نشر نی. ...
  • (۱۳۹۳)، فقه و سیاست در ایران معاصر، ج۲، تهران: نشر ...
  • قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل (۱۳۷۲)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، ...
  • کاپلستون، فردریک چارلز (۱۳۶۲)، تاریخ فلسفه، ترجمه سید جلال الدین ...
  • کاسز، سابینو (۱۳۹۲)، شکل گیری حقوق اداری، ترجمه سید مجتبی ...
  • کرمی، حامد (۱۳۹۷)، حقوق اداری اموال، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • گرجی، علی اکبر (۱۳۸۸)، مبانی حقوق عمومی، تهران: جنگل ...
  • گویس، ریموند (۱۳۹۶)، خیر عمومی و خیر خصوصی، ترجمه حسن ...
  • لاگلین، مارتین (۱۳۸۸)، مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، تهران: ...
  • (۱۳۹۵)، مبانی حقوق عمومی در غرب، ترجمه محمد مقتدر، تهران: ...
  • لمبتون، آن. کی. اس (۱۳۷۴)، دولت و حکومت در اسلام، ...
  • ماکیاولی، نیکولو (۱۳۸۷)، شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران: آگاه ...
  • محمصانی، صبحی (۱۳۸۶)، قانونگذاری در اسلام، ترجمه اسماعیل گلستانی، تهران: ...
  • مشهدی، علی؛ انصاری، باقر؛ قاسمی، محسن (۱۳۹۱)، صلاحیت تخییری، تهران: ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۶)، پیرامون جمهوری اسلامی، تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۸۰)، مجموعه گفتارها، تهران: صدرا ...
  • مولایی، آیت (۱۳۹۳)، قراردادهای اداری، تهران: میزان ...
  • مهرپور، حسین (۱۳۹۸)، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: ...
  • نویمان، فرانتس (۱۳۷۳)، آزادی، قدرت و قانون، ترجمه عزت الله ...
  • واعظی، سید مجتبی (۱۳۹۶)، گفتارهایی در حقوق اداری، تهران: مجد ...
  • وینسنت، اندرو (۱۳۷۶)، نظریه های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران: ...
  • هابز، توماس (۱۳۸۵)، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نی ...
  • ماهیت حقوقی رابطه حکومت و اموال عمومی کاربری محور در فقه امامیه [مقاله ژورنالی]
  • رضایی، مرتضی؛ گرجی ازندریانی، علی اکبر (۱۴۰۰)، «طرح تطبیقی الگوی ...
  • عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۷۱)، «پاسخ حجت الاسلام عمید زنجانی به ...
  • مرادخانی، فردین (۱۳۹۷)، «آستانه تجدد ایرانی»، مجله سیاست نامه، ش ...
  • مولایی، آیت (۱۳۹۹)، «پرتوافکنی به تقابل دو سنت فقهی و ...
  • مهرپور، حسین (۱۳۷۱)، «مجمع تشخیص مصلحت نظام و جایگاه حقوقی ...
  • واعظی، سید مجتبی (۱۳۹۰)، «مبانی و الگوهای دادگستری اساسی»، مدرس ...
  • (۱۳۹۲)، «مبانی حقوق اداری، فقر نظریه پردازی در ایران»، در ...
  • (۱۳۹۴)، «عمل حاکمیت در حقوق اداری ایران»، مجله مطالعات حقوقی ...
  • ویژه، محمدرضا (۱۳۸۹)، «مراجع صیانت از قانون اساسی و حمایت ...
  • ویژه، محمدرضا؛ امجدیان، حسن (۱۳۹۴)، «رویکرد فقهای شورای نگهبان در ...
  • فرانسوی۵۱. Chapus, René (۲۰۰۱), Droit administratif général, Paris, Montchrestien, tome۱ ...
  • Gaudemet, Yves (۲۰۰۱), Traite' de droit administratif, Paris, L.G.D.J, tome۱ ...
  • long, Marceau, Prosper Weil, Guy Braibant, Pierre Delvolvé, Bruno Genevois(۲۰۰۳), ...
  • Truchet, Didier (۱۹۷۷), Les fonctions de la notion d'intérêt général ...
  • Waline, Jean (۲۰۰۶), Droit administratif, Paris, Dalloz ...
  • نمایش کامل مراجع