کتابخانه دارالعلم شاپور در بغداد (۳۸۳-۴۵۱ ق) و تاثیر آن بر ارتقای سطح علوم در قرون چهار و پنج هجری (با تاکید بر دانش طب)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 51

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIHS-18-2_011

تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402

چکیده مقاله:

سده های چهار و پنج هجری، مقارن با عصر استیلای خاندان بویه بر دستگاه خلافت بغداد است. این خاندان شیعی علاقه زاید الوصفی به نشر دانش در ممالک تحت سلطه خود داشتند و تمام تلاش خویش را مصروف حمایت از دانشمندان و ترویج علوم کردند. مهم ترین نمود این رفتار را در بغداد -به عنوان مرکز خلافت اسلامی- می توان دید، امیران و وزرای این دولت با توجه ویژه به ارتقای دانش در تمام زمینه ها و حوزه های شناخته شده آن روزگار توانستند با شدتی بیشتر، تکاپوی علمی صورت گرفته در عصر هارون و مامون عباسی را تجدید نمایند و با روحیه رواداری علمی و اعتقادی، دارالعلم ها را به عنوان ادامه تاریخی بیت الحکمه و خزانه الحکمه، به مکانی امن برای پژوهش و تحصیل و تدریس دانشمندان مبدل کنند. در این میان برخی از مراکز همچون «دارالعلم شاپور» به همت بانی فاضل و متولیان دانشمندش به مکان مناسبی برای گردهمایی مهم ترین دانشمندان آن روزگار مبدل شد که علاوه بر بحث و مناظرات علمی، ارزشمندترین تالیفات خویش را در کتابخانه مفصل آن مرکز، در دسترس جویندگان علم و دانش قرار داده بودند. از جمله دانش هایی که توانست به مدد ساختار اداری و علمی دارالعلم شاپور مجالی برای ارتقا و تکامل بیابد دانش پزشکی است که کثرت کتاب های محفوظ در آن مرکز و به ویژه وقف آثار مهم طبی پزشکان بزرگ آن روزگار اهمیتی مضاعف بدان بخشیده بود. پژوهش حاضر، تلاشی است جهت بازنمایاندن نقش پررنگ کتابخانه «دارالعلم شاپور» در گسترش دانش ها، به ویژه علم طب در سده های چهار و پنج هجری.

نویسندگان

امیرحسین دائمی

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

حسین نامدار

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مجید خلیلی

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی اصیبعه. (۱۹۴۲م). عیون الانباء فی طبقات الاطباء. بیروت: ...
  • ابن اثیر. (۱۴۱۷ق). الکامل فی التاریخ. عمر عبدالسلام تدمری. بیروت: ...
  • ابن جوزی، جمال الدین ابوالفرج. (۱۴۱۲ق). المنتظم فی تاریخ الملوک ...
  • ابن خلکان. (۱۹۹۴م). وفیات الاعیان وانباء ابناء الزمان. احسان عباس. ...
  • ابن مسکویه. (۲۰۰۰م). تجارب الامم وتعاقب الهمم. ابوالقاسم امامی. تهران: ...
  • (۱۳۷۶ش)تجارب الامم. علی نقی منزوی. تهران: انتشارات توس ...
  • ابن ندیم. (۱۴۱۷ق). الفهرست. ابراهیم رمضان. بیروت: نشر دارالمعرفه، الطبعه ...
  • اذکایی، پرویز. (بهمن و اسفند ۱۳۷۳ش). «کتابخانه ها و دانش ...
  • اسماعیل پاشا بغدادی. (۱۹۵۱م). هدایه العارفین. بیروت: نشر بالاوفست داراحیاء ...
  • اصفهانی، عمادالدین محمد. (۱۳۱۸ق). تاریخ دوله آل سلجوق. قاهره: نشر ...
  • باطنی، غلامرضا؛ خلیلی، مجید؛ حیدریان، صالح. (۱۳۹۸ش). تاریخ بیمارستان و ...
  • تاج بخش، حسن. (۱۳۷۹ش). تاریخ بیمارستان های ایران از آغاز ...
  • توحیدی، ابی حیان. (۱۹۹۲م). المقابسات. حسن السندوبی. کویت: نشر دار ...
  • جدعان، فهمی. (فروردین و تیر ۱۳۶۶ش). «فلسفه ابوسلیمان منطقی سجستانی.» ...
  • ذهبی، شمس الدین. (۱۴۱۳ق). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر والاعلام. ...
  • سمعانی. (۱۹۶۲م). الانساب. عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی. حیدرآباد دکن: ...
  • صفا، ذبیح الله. (۱۳۷۸ش). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: انتشارات ...
  • عسقلانی، ابوالفضل. (۱۹۷۱م). لسان المیزان. بیروت: نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، ...
  • عباس نژاد، فریدون؛ باطنی، غلامرضا. (۱۳۹۳ش). ربع رشیدی تبریز در ...
  • العش، یوسف. (۱۴۱۱ق). دور الکتب العربیه العامه وشبه العامه لبلاد ...
  • عواد، کورکیس. (۱۹۸۶م). خزائن الکتب القدیمه فی العراق منذ اقدم ...
  • فقیهی، علی اصغر. (۱۳۷۸ش). تاریخ آل بویه. تهران: انتشارات سمت ...
  • قفطی، جمال الدین. (۲۰۰۵م). اخبار العلماء باخبار الحکماء. ابراهیم شمس ...
  • قلقشندی، احمد بن علی. (۱۹۷۳م). صبح الاعشی فی صناعه الانشاء. ...
  • کردعلی، محمد بن عبدالرزاق. (۱۹۸۳م). خطط الشام. دمشق: نشر مکتبه ...
  • کریمی زنجانی اصل، محمد. (۱۳۸۹ش). دارالعلم های شیعی و نوزایی ...
  • مبارکی، مریم. (۱۳۹۱ش). دانش های شیعه در عصر آل بویه. ...
  • متز، آدام. (۱۳۶۴ش). تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری. ترجمه ...
  • محمدی، ذکرالله؛ و پرویش، محسن. (پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش). «دارالعلم ...
  • معری، ابوالعلاء احمد. (۱۳۲۵ق). رساله الغفران. ابراهیم الیازجی. مصر: نشر ...
  • مقدسی، ابوعبدالله. (۱۴۱۱ق). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. قاهره: نشر ...
  • مقریزی، تقی الدین احمد. (۱۴۱۸ق). المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار. ...
  • مکی، محمدکاظم. (۱۳۸۳ش). تمدن اسلامی در عصر عباسیان. محمد سپهری. ...
  • یاقوت حموی. (۱۴۱۴ق). ارشاد الاریب الی معرفه الادیب. احسان عباس. ...
  • (۱۹۹۵م). معجم البلدان، بیروت: نشر دارصادر، الطبعه الثانیه ...
  • نمایش کامل مراجع