تاریخ قاعده عکس در منطق دوره اسلامی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 75

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIHS-18-1_006

تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402

چکیده مقاله:

«عکس» نام یکی از قواعد منطق ارسطویی است که به اشتراک بر عکس مستوی و عکس نقیض اطلاق می شود. هدف از مقاله پیش رو ترسیم هندسه تاریخی این دو قاعده است، تا از این رهگذر قطعه ای کوچک از جورچین بزرگ «تاریخ منطق دوره اسلامی» به دست آید. به همین سبب، مطالعه کنونی، با کرانمندسازی خود به تاریخ و جغرافیای جهان اسلام، خط سیر تحولات را بلافاصله پس از ارسطو، در فارابی و ابن سینا پی می گیرد؛ آن را در ابوالبرکات بغدادی، شهاب الدین سهروردی، فخرالدین رازی، زین الدین کشی، افضل الدین بامیانی، افضل الدین خونجی، سراج الدین ارموی، اثیرالدین ابهری، نصیرالدین طوسی، نجم الدین کاتبی، و جمال الدین حلی دنبال می کند؛ و در قطب الدین رازی به فرجام می برد. پس از قطب الدین، منطق دوره اسلامی دچار ایستایی می شود و در قرن های بعدی حتی افت می کند. از این رو نه تنها در مبحث عکس، بلکه در دیگر مباحث منطقی نیز نمی توان نوآوری مهمی را از منطق دانان بعدی چشم داشت.

نویسندگان

مهدی عظیمی

گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن رشد. (۱۹۸۰م). تلخیص کتاب الجدل. تحقیق و تعلیق محمود ...
  • ابن سینا. (۱۹۵۹م). الشفاء، المنطق، ۲- المقولات. راجعه و قدم ...
  • (۱۹۶۴م). الشفاء، المنطق، ۴- القیاس. راجعه و قدم له الدکتور ...
  • (۱۳۸۳ش). الاشارات و التنبیهات، مع الشرح لنصیرالدین الطوسی و شرح ...
  • (۱۳۷۹ش). النجاه. تصحیح و مقدمه از محمدتقی دانش پژوه. تهران: ...
  • (۱۹۸۰م). عیون الحکمه. بتحقیق عبدالرحمن البدوی. بیروت: دار القلم. ...
  • (۱۳۸۳ش). منطق دانشنامه علایی. با مقدمه و حواشی و تصحیح ...
  • ابهری، اثیرالدین. تنزیل الافکار. نک : همین منابع، طوسی. تعدیل ...
  • کشف الحقائق. نسخه خطی، کتابخانه مجلس شورا، تهران، مجموعه شماره ...
  • منتهی الافکار. نسخه خطی، کتابخانه مجلس شورا، تهران، مجموعه شماره ...
  • ارسطو. (۱۳۷۸ش). منطق ارسطو (ارگانون). ترجمه دکتر میر شمس الدین ...
  • (۱۹۹۴م). منطق ارسطو. حققه و قدم له الدکتور عبدالرحمن البدوی. ...
  • ارموی، سراج الدین. مطالع الانوار. نک : همین منابع، رازی، ...
  • انواری، سعید، و روح الله عالمی. (پاییز و زمستان ۱۳۸۷). ...
  • بغدادی، ابوالبرکات. (۱۳۷۳ش). المعتبر فی الحکمه. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان ...
  • بهمنیار. (۱۳۷۵ش). التحصیل. تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری. تهران: انتشارات ...
  • حلی، جمال الدین. (۱۳۸۱ش). الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید. ...
  • خونجی، افضل الدین. (۱۳۸۹ش). کشف الاسرار عن غوامض الافکار. مقدمه ...
  • رازی، فخرالدین. (۱۳۸۱ش). منطق الملخص. تقدیم، تحقیق و تعلیق احد ...
  • رازی، قطب الدین. (بی تا). شرح المطالع. چاپ سنگی. قم: ...
  • (۱۳۸۴ش). تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الرساله الشمسیه. مقدمه و ...
  • ساوی، ابن سهلان. (۱۳۸۳ش). البصائر النصیریه. مع تعلیقات الشیخ محمد ...
  • سهروردی، شهاب الدین. (۱۳۸۰ش). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ج۲. تصحیح ...
  • (۱۳۳۴ش). منطق التلویحات. تصحیح علی اکبر فیاض. تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • طوسی، نصیرالدین. (۱۳۸۱ش).شرح الاشارات. ج۱. قم: نشرالبلاغه. ...
  • (۱۳۷۶ش). اساس الاقتباس. به تصحیح مدرس رضوی. تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • (۱۳۷۰ش). «تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار.» در: منطق و ...
  • منطق تجرید. نک : همین منابع، حلی. الجوهر النضید ...
  • کاتبی، نجم الدین. الشمسیه. نک : همین منابع، رازی، قطب ...
  • کشی، زین الدین. حدائق الحقائق. نسخه خطی، استانبول، کتابخانه فاضل ...
  • فارابی، (۱۴۰۸ق). المنطقیات للفارابی. تحقیق و مقدمه محمدتقی دانش پژوه. ...
  • فلاحی، اسدالله. (زمستان ۱۳۹۰). «عکس مستوی قضیه خارجیه نزد خونجی.» ...
  • (زمستان ۱۳۸۸). «ناسازگاری قاعده فرعیه با قاعده عکس نقیض.» خردنامه ...
  • «منطق های مبتنی بر عکس نقیض و نقض محمول.» منطق ...
  • (بهار ۱۳۸۹). «دفاعیه قطب الدین رازی از عکس نقیض موافق.» ...
  • (۱۳۹۲ش). منطق خونجی. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ...
  • Moore, G. E. (۱۹۳۶). “Is Existence a predicate?” Proceedings of ...
  • Ross, S. D. (۲۰۰۴). Aristotle.with an Introduction by John L. ...
  • نمایش کامل مراجع