معرفی رساله فی الآلات العجیبه اثر عبدالرحمن خازنی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 72

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIHS-17-1_007

تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402

چکیده مقاله:

منجمان دست کم از سده نخست قبل از میلاد از ابزارهایی برای رصد اجرام آسمانی استفاده می کردند. ابزارهای این دوره عمدتا برای تعیین زاویه میان دایرهالبروج و معدل النهار و تعیین لحظه ورود خورشید به اعتدالین استفاده می شدند. بطلمیوس از ابزارهایی مانند ذات الحلق، ذات الثقبتین و ذات الشعبتین نام برده است. در دوره اسلامی و ضمن انجام رصدهایی برای تدقیق گزارش های بطلمیوس، گزارش هایی از ساخت ابزارهای نجومی نو نیز به دست ما رسیده است، هرچند که بیشتر رساله های نوشته شده توسط مسلمانان مربوط به روش های ساخت و به کار بردن انواع گوناگون اسطرلاب هستند. رساله فی الآلات العجیبه، اثر عبدالرحمن خازنی، رساله کوچکی است که خازنی در آن به تشریح هفت ابزار رصدی مورد استفاده در زمان خویش پرداخته و روش های استفاده از آنها را آورده است و محاسباتی را که باید روی نتایج حاصل از این ابزارها انجام بشود، به صورت مدون و مشروح آورده است. در حال حاضر چهار نسخه خطی شناخته شده از این رساله در کتابخانه های مجلس شورای اسلامی، مدرسه سپهسالار، مغنیسه و دانشگاه استانبول وجود دارند. مقاله پیش رو ضمن معرفی رساله مذکور، محتوای علمی آن را مورد بررسی قرار می دهد.

نویسندگان

رضا کیانی موحد

دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بیرونی، ابوریحان. (۱۳۵۲ش). تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن. ترجمه ...
  • خازنی. (۲۰۰۱م). فی الآلات العجیبه. چاپ تصویری در منشورات معهد ...
  • درایتی، مصطفی. (۱۳۹۰ش). فهرستگان نسخه های خطی ایران. چاپ اول، ...
  • رحیمی، غلامحسین. (پاییز و زمستان ۱۳۸۷ش). «ترازهای کرجی.» تاریخ علم، ...
  • فقیه عبداللهی، حسن. (بهار و تابستان ۱۳۷۴ش). «بررسی رساله شرح ...
  • هیث، توماس ال. اصول اقلیدس سیزده مقاله. (۱۳۸۸ش). محمدهادی شفیعیها. ...
  • Bennett, Jim A. (۱۹۹۸). “Quadrant,” Instruments of Science: an Historical ...
  • Fineusa Orontius.(۱۵۴۴). Orontii Finaei ... Quadratura circuli, tandem inuenta & ...
  • Kheirandish, E. (۱۹۹۸). The Arabic Version of Elucid’s Optics. vol ...
  • Lewis, M.J.T. (۲۰۰۴). Surveying instruments of Greece & Rome. Cambridge: ...
  • Ptolemy, C. (۱۹۸۴). Ptolemy’s Al-Magest. Translated & Annotated by G.J. ...
  • Saili, A. (۱۹۶۰). The Observatory in Islam. Ankara: the Turkish ...
  • (۱۹۵۶). “Al-Khazini’s Treatise on Astronomical Instruments.” Ankara Universitesi Dil ve ...
  • Sezgin, Fuat. (۲۰۱۰). Science and Technology in Islam. vol. II. ...
  • Tekeli, Sevim. (Jan ۲۰۰۷). “Al-Urdi’s Article on “the quality of ...
  • نمایش کامل مراجع