طبایع چهارگانه و تاثیرشان در رویا از نگاه متکلمان

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 53

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIHS-14-2_006

تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402

چکیده مقاله:

طبایع چهارگانه عبارت است از گرمی و سردی و تری و خشکی که به گمان معتقدان به آن همه اجسام عالم از جمله بدن انسان از آنها تشکیل شده است و دگرگونی در ترکیب آنها بر وضع بدن و کارکردهایش اثر می گذارد. رویا دیدن یکی از این کارکردهاست که ماهیت آن با تغییر طبع بدن تفاوت می یابد. متکلمان مسلمان مواجهه های مختلفی با مفهوم طبایع چهارگانه داشته اند. شدیدترین مخالفت با مفهوم طبع و تاثیر طبایع چهارگانه در رویا را در کلام اشعری می یابیم. در مقابل، طیف گوناگونی از متکلمان (از جمله بعضی معتزله، شیخ مفید از شیعه، ماتریدی و ابن حزم) طبایع چهارگانه را پذیرفته و بعضی به تاثیر طبایع در خواب ها تصریح کرده اند. در این مقاله، پس از طرح تصویری کلی از گفتار مخالفان و موافقان طبایع در میان متکلمان، دلایل اصلی مخالفت و موافقت اهل کلام با طبایع چهارگانه بررسی می شود و سپس در پیوند با این رویکردها گزارش و تحلیلی از بحثهای متکلمان در باره تاثیر طبایع در رویا می آید.

نویسندگان

فاطمه مینایی

بنیاد دایره المعارف اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله. (۱۳۷۸ق/۱۹۵۹م). شرح نهج ...
  • ابن امیر. (۱۴۳۱ق/۲۰۱۰م). الکامل فی اصول الدین. تصحیح جمال عبدالناصر ...
  • ابن حزم. (۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م). الفصل فی الملل و الاهواء و النحل. ...
  • ابن تیمیه. (۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م). درء التعارض العقل و النقل. تصحیح محمد ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (۱۳۶۳ش). تحف العقول عن ...
  • ابن فارس. (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. تصحیح عبدالسلام محمد هارون، ...
  • ابویعلی ابن فراء. (۱۹۷۴م). المعتمد فی اصول الدین. تصحیح ودیع ...
  • ابن فورک. (۱۹۸۷م). مجرد مقالات الشیخ ابی الحسن الاشعری. تصحیح ...
  • ابن قتیبه. (۱۴۲۴ق/۲۰۰۳م). کتاب عیون الاخبار. تصحیح یوسف علی طویل. ...
  • ابن ملاحمی. (۱۳۸۶ش). کتاب الفائق فی اصول الدین. تصحیح ویلفرد ...
  • (۱۳۸۷ش). تحفه المتکلمین فی الرد علی الفلاسفه. تصحیح حسن انصاری ...
  • (۱۳۹۰ش). کتاب المعتمد فی اصول الدین. تصحیح ویلفرد مادلونگ. تهران: ...
  • ابن مرتضی. (۱۹۸۸م). کتاب المنیه و الامل فی شرح الملل ...
  • (۱۹۸۵م). کتاب القلائد فی تصحیح العقائد. تصحیح البیر نصری نادر. ...
  • ابن منظور. (۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م). لسان العرب. تصحیح علی شیری. بیروت: دار ...
  • ابن میمون. (۱۹۷۴م). دلاله الحائرین. تصحیح حسین آتای. آنکارا: مکتبه ...
  • ابن ندیم. (۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م). الفهرست. تصحیح ایمن فواد سید. لندن: موسسه ...
  • اشعری، ابوالحسن. (۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م). مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین. تصحیح هلموت ...
  • ابورشید نیشابوری. (۱۹۷۹م). المسائل فی الخلاف بین البصریین و البغدادیین. ...
  • باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب. (۱۹۵۷م). کتاب التمهید. تصحیح ریچارد ...
  • بغدادی، عبدالقاهر. (۱۳۴۶ق/۱۹۲۸م). اصول الدین. استانبول: مطبعه الدوله. ...
  • (۱۴۱۶ق/۱۹۹۵م). الفرق بین الفرق. تصحیح محمد محیی الدین عبدالحمید. بیروت: ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر. انوار التنزیل و اسرار التاویل المعروف ...
  • بزدوی، محمد بن محمد. (۱۴۲۴ق/۲۰۰۳م). اصول الدین. تصحیح هانس پتر ...
  • تفتازانی، مسعود بن عمر. (۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م). شرح المقاصد. تصحیح عبدالرحمن عمیره. ...
  • توحید المفضل. (۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م). تصحیح کاظم مظفر. بیروت: موسسه الوفاء ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر. (۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م). کتاب الحیوان. تصحیح عبدالسلام محمد ...
  • جرجانی، علی بن محمد. (۱۸۴۵م). کتاب التعریفات. تصحیح گوستاو فلوگل. ...
  • (۱۳۲۵ق/۱۹۰۷م). شرح المواقف. تصحیح محمد بدرالدین نعسانی حلبی. مصر: مطبعه ...
  • جصاص، احمدبن علی. (۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م). احکام القرآن. تصحیح عبدالسلام محمد علی ...
  • جوینی، عبدالملک بن عبدالله. (۱۹۵۹م). الشامل فی اصول الدین. تصحیح ...
  • حاکم جشمی. (۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م). رساله ابلیس الی اخوانه المناحیس. تصحیح حسین ...
  • خیاط، عبدالرحیم بن محمد. (۱۹۸۶م). کتاب الانتصار و الرد علی ...
  • خلاصه النظر (از مولفی شیعی و معتزلی زنده در قرن ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م). مفردات الفاظ القرآن. تصحیح ...
  • زرکشی، محمد بن بهادر. (۱۳۷۶ق/۱۹۵۷م). البرهان فی علوم القرآن. تصحیح ...
  • زمخشری، محمود بن محمد. (۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م). اساس البلاغه. تصحیح محمد باسل ...
  • سر الخلیقه و صنعه الطبیعه (کتاب العلل بلینوس الحکیم). (۱۹۷۹م). ...
  • سعدی، بوستان. (۱۳۶۹ش). تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: انتشارات خوارزمی. ویراست ...
  • سیوطی،عبدالرحمن بن ابی بکر. (۱۳۶۳ش). الاتقان فی علوم القرآن. تصحیح ...
  • شریف مرتضی. (۱۳۷۳ق/۱۹۵۴م). امالی المرتضی (غرر الفوائد و درر القلائد). ...
  • رسائل الشریف المرتضی. تصحیح سید مهدی رجایی. بیروت: موسسه النور ...
  • (۱۳۸۱ش). الملخص فی اصول الدین. تصحیح محمدرضا انصاری قمی. تهران: ...
  • شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (۱۹۳۴م). نهایه الاقدام فی علم الکلام. تصحیح ...
  • (۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م). الملل و النحل.تصحیح محمد سید کیلانی.قاهره: شرکه مکتبه و ...
  • طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق). التبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م). تفسیر مجمع البیان. بیروت: موسسه ...
  • عبدالجلیل قزوینی. (۱۳۹۱ش). بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۶۳ش). انوار الملکوت فی شرح ...
  • (۱۳۷۲ش). الباب الحادی عشر. تصحیح مهدی محقق. مشهد: موسسه چاپ ...
  • غزالی. تهافت الفلاسفه. تصحیح سلیمان دنیا. قاهره: دارالمعارف [تاریخ مقدمه ...
  • (۱۴۲۰ق/۲۰۰۰م). مقاصد الفلاسفه. تصحیح محمود بیجو. دمشق: مطبعه ایضاح ...
  • فخر رازی. التفسیر الکبیر او المفاتیح الغیب. بیروت: دارالکتب العلمیه، ...
  • (۱۳۸۲ش). جامع العلوم (ستینی). تصحیح سیدعلی آل داود. تهران: بنیاد ...
  • (۱۳۹۰ش). حفظ البدن (رساله ای کهن در باب بهداشت تن). ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۰۹ق). کتاب العین. تصحیح مهدوی مخزومی ...
  • قاضی عبدالجبار همدانی. (۱۳۸۰-۱۳۸۵ش/۱۹۶۰-۱۹۶۵م). المغنی فی ابواب التوحید و العدل. ...
  • قرطبی، محمدبن احمد. (۱۴۲۷ق/۲۰۰۶م). الجامع لاحکام القرآن. تصحیح عبدالله بن ...
  • کراجکی، ابوالفتح. (۱۳۶۹ش). کنز الفوائد. قم: مکتبه المصطفوی ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب. (۱۳۸۸ق). الکافی. تصحیح علی اکبر غفاری. چاپ ...
  • کندی، یعقوب بن اسحاق. (۱۳۶۹ق/۱۹۵۰م). فی حدود الاشیاء و رسومها. ...
  • ماتریدی. (۱۹۷۰م). کتاب التوحید. تصحیح فتح الله خلیف. بیروت: دارالمشرق. ...
  • (۱۴۰۰ق/۱۹۸۱م) [منسوب]. شرح الفقه الاکبر، در الرسائل السبعه فی العقائد. ...
  • مانکدیم. (۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م). شرح الاصول الخمسه [منسوب به قاضی عبدالجبار]. تصحیح ...
  • مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م). بحار الانوار. بیروت: موسسه الوفاء ...
  • مختار رسائل جابربن حیان. (۱۳۵۴ق/۱۹۳۶م). تصحیح پل کراوس. قاهره: مکتبه ...
  • مفید، محمدبن محمد. (۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م). اوائل المقالات. بیروت: دارالمفید. ...
  • (۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م). الفصول المختاره من العیون و المحاسن. گزیده شریف مرتضی، ...
  • مقدسی، مطهر بن طاهر. (۱۸۹۹-۱۹۱۹م). البدء و التاریخ. تصحیح کلمان ...
  • مینایی، فاطمه. (۱۳۹۲ش). «معنای عرض نزد متکلمان مسلمان». در سالک ...
  • نابلسی، عبدالغنی. (۲۰۰۲م). تعطیر الانام فی تعبیر المنام. تصحیح محمود ...
  • ناشئ اکبر. (۲۰۰۳م). مقتطفات من الکتاب الاوسط فی المقالات، در ...
  • نسفی، میمون بن محمد. (۱۴۲۱ق/۲۰۰۰م). بحر الکلام. تصحیح ولی الدین ...
  • نشوان حمیری. (۱۹۷۲م). الحور العین. تصحیح کمال مصطفی. افست تهران ...
  • Bernard, M. (۱۹۸۰). “La critique de la notion de nature ...
  • Crone, P. (۲۰۱۶). “Ungodly cosmologies.” in Islam, the ancient near ...
  • Dhanani, A. (۱۹۹۴). The Physical theory of kalām. Leiden ...
  • Daiber, H. (۱۹۷۵). Das theologisch-philosophische System des Muʿammar ibn ʿAbbād ...
  • Ebrahimnejad, H. (۲۰۱۲). “Jālīnus.” Encyclopaedia Iranica, vol. XIV. Fasc. ۴. ...
  • Frank, R. M. (۱۹۷۴). “Notes and remarks on the ṭabāʾiʿ ...
  • Goodman, L. E. (۱۹۷۸). “Did Al-Ghazālī Deny Causality?” Studia Islamica, ...
  • Gätje, H. (۱۹۷۱). Studien zur Überlieferung der aristotelischen Psychologie im ...
  • Gutas, D. (۲۰۰۳). “Medical Theory and Scientific Method in the ...
  • Langermann, Y. T. (۲۰۰۹). “Islamic Atomism and the Galenic Tradition.” ...
  • Pingree, D. E. and Nomanul Haq, S. (۱۹۹۹). “Ṭabīʿa.” Encyclopaedia ...
  • Russell, G. (۲۰۱۲). “Greece x. Geek Medicine in Persia.” Encyclopaedia ...
  • Schöck, C. (۲۰۰۴). “Möglichkeit und Wirklichkeit menchlichen Handelns. "dynamis" (qūwa/qudra/istiṭā'a) ...
  • van Ess, J. (۱۹۹۱). Theologie und Gesellschaft im ۲ und ...
  • Wolfson, H. (۱۹۷۶). Philosophy of the Kalam. Cambridge ...
  • نمایش کامل مراجع