نقدی بر دورهء۲۸۲۰ سالی در گاهشماری هجری شمسی

دوره ها رکن رکین گاه شماریهای ایرانی از آغاز تا به امروز بوده است. در دوران هخامنشیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء۱۹ساله به کار می رفته است. سلوکیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء۲۵ ساله را به کار می بردند. اشکانیان در آغاز همان شیوهء سلوکیان را ادامه دادند، ولی به زودی با مبدا مستقلی که از شروع سلطنت سلسلهء خود تاسیس کردند گاه شماری شمسی را رسمیت دادند. در دورهء ساسانیان گاه شماری دورهء اشکانیان به دو صورت عرفی و وهیژکی (بهیزک) متداول گردید. دورهء برقراری کبیسه در هر ۱۲۰ سال در دورهء ساسانیان موضوع مطالعات بسیاری از محققان ایرانی، شرق شناسان شده است. کبیسهء مضاعفی که در سال ۴۶۱ م در دوران سلطنت فیروز (۴۵۹-۴۸۴ م) پسر یزدگرد دوم در گاه شماری وهیژکی برگزار شده است، نزدیک به ۶۰۰ سال یعنی تا تاسیس مبدا گاه شماری جلالی نقطهء عطف محاسبات برقراری کبیسه در گاه شماریهای ایرانی در ایران وحتی سایر مناطق در قلمرو اسلامی بوده است. شیوهء برگزاری کبیسه در گاه شماری جلالی یکی از افتخاراتی است که منجمان و ریاضی دانان ایرانی نزدیک به هزار سال پیش به آن دست یافته اند. متاسفانه هیح گاه و حتی در دوران معاصر برای کاربرد دوره های برقراری کبیسه و بسیاری دیگر از ارکان اصلی گاه شماری محمل قانونی لازم تدارک