جامع غافقی و دانش گیاه شناسی

غافقی (سده ۶ق) گیاه شناس اندلسی است و مهم ترین اثر او الجامع فی الادویه المفرده، یکی از اصلی ترین پایه های دانش گیاه شناسی در اندلس و از منابع مهم برای حفظ و احیای میراث گذشته این دانش است. این کتاب از آثار گیاه شناسی پیش از خود، به ویژه النبات دینوری و قانون ابن سینا، تاثیر بسیاری گرفته است. در این مقاله ابتدا مشهورترین نسخه های این کتاب معرفی شده است، سپس بر اساس نسخه کتابخانه ملک با بررسی ارجاعات متنوع و دقیق آن از متون پیشین و برخی آثار هم دوره اش، جایگاه برجسته این کتاب در حفظ میراث گذشته، مشخص شده است. سپس بر اساس دانش گیاه شناسی امروزی متن کتاب را بررسی کرده ایم. روش غافقی در دانش گیاه شناسی، مشاهده تجربی، ثبت دقیق این اطلاعات و مقایسه میان آنهاست. بر اساس این روش، طبقات، زیست گاه ها و جغرافیای گیاهی و ریخت شناسی گیاهان مشخص شده اند. بررسی مترادف نام گیاهان در زبان های اندلسی، بربری، یونانی، سریانی و حتی فارسی و ادویه حیوانی و معدنی از نکات برجسته دیگر این کتاب است.