مقایسه شیوه تحریر طوسی و مغربی از اکر تئودوسیوس

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 48

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JIHS-11-1_002

تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402

چکیده مقاله:

در این مقاله تحریرهای طوسی و مغربی، از راه تحقیق در ویژگیهای هر یک و تفاوتهای آنها با یکدیگر، بررسی می شود. طوسی در تحریر اکر تئودوسیوس به چارچوب ظاهری متن اصلی پایبند بوده است؛ در عین حال با اضافه کردن اصول موضوعه و چند قضیه مقدماتی به استحکام ساختار ریاضی این رساله افزوده است و جملاتی را که خود به متن اضافه کرده است با عبارات مشخصی چون «اقول» و «فی بعض النسخ» از متن اصلی جدا کرده است. شیوه نگارش طوسی نشان می دهد که هدف او فراهم آوردن یک کتاب درسی در زمینه اکر بوده است؛ عبارات او موجز و دقیق اند و همه قضایا با اثبات همراه است. از این تحریر نسخه های متعددی در دست است که مهم ترین آنها در زمان حیات طوسی کتابت شده است. تنها تحریر دیگر به جا مانده از اکر متعلق به محیی الدین مغربی است. مغربی ساختار ظاهری متن رساله را تغییر داده است، به طوری که برخی از قضایا را ادغام کرده و در مواردی صورت متفاوتی برای بیان قضایا انتخاب کرده است. همچنین وی قضایای مقدماتی بیشتری نسبت به تحریر طوسی به متن افزوده است. از این رساله نسخه های معدودی به جا مانده و مهم ترین آنها نسخه ای است که در زمان حیات مغربی کتابت شده است. در مجموع می توان گفت تغییراتی که طوسی در متن رساله وارد کرده است محتوای ریاضی رساله را غنا بخشیده است؛ اما تحریر مغربی در بسیاری از موارد شامل تغییرات غیر ضروری و ظاهری است و قوت ریاضی تحریر طوسی را ندارد.

نویسندگان

معصومه امیری مقدم

کارشناس ارشد تاریخ علم ، پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • امیری مقدم، معصومه، ویرایش، ترجمه و شرح تحریر اکر تئودوسیوس ...
  • تئودوسیوس، کتاب الاکر، مترجم ناشناس، نسخه شماره ۱۰۳۱ Or.، لیدن، ...
  • ، مترجم قسطا بن لوقا البعلبکی، کتابخانه خصوصی، پیش تر ...
  • درایتی، مصطفی، فهرستواره دست نوشت های ایران (دنا)، ۱۲ جلد، ...
  • روح اللهی، حسین، «تقی الدین راصد»، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج۱۶، ...
  • قاسملو، فرید، «تحریر۳»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد ...
  • قربانی، ابوالقاسم، زندگی نامه ریاضی دانان دوره اسلامی، تهران ۱۳۷۵ش ...
  • مدرس رضوی، محمد تقی، احوال و آثار نصیرالدین، تهران ۱۳۵۴ش ...
  • مصفا، ابوالفضل، فرهنگ اصطلاحات نجومی، تهران ۱۳۸۱ش ...
  • معصومی همدانی، حسین، «استاد بشر»، دانشمند طوس (مجموعه مقالات)، به ...
  • مغربی، محی الدین، کتاب الاکر لثاوذوسیوس، نسخه شماره ۲/۳۰۳۵، کتابخانه ...
  • ، نسخه شماره ۳/۵۵۶، کتابخانه لیدن، کتابت به سال ۹۸۰ق. ...
  • ، نسخه شماره ۲/۲۰۰، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، بی تاریخ ...
  • منزوی، احمد، فهرستواره کتابهای فارسی، تهران ۱۳۷۸ش ...
  • Heath, T., L., A History of Greek Mathematics, vol. II, ...
  • Ivor Bulmer, T., “Theodosius of Bithynia”, Dictionary of Scientific Biography, ...
  • Kunitzsch. P, Lorch. R, Theodosius Sphaerica: Arabic and Medieval Latin ...
  • Lorch. R, “The Transmission of Theodosius̛ Sphaerica”, Mathematische Probleme im ...
  • Sezgin, Fuat, Geschicte des Arabischen Schrifttums, v. ۵, Leiden ۱۹۷۴ ...
  • Sidoli, N., Kusuba, T., “Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī revision of Theodosius’ ...
  • Storey, C. A., Persian Literature, vol. II, part ۱, London ...
  • نمایش کامل مراجع