سوزنی برگان مورد استفاده زنبورعسل جهت تولید بره موم در ایران ۱- تیره کاج (Pinaceae)

حسن نظریان* *عضو هیات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) E.mail: ha_nazarian@yahoo.com چکیده مخروطیان از مهمترین منابع بره­موم در جهان هستند. از این گروه گیاهان تیره کاج از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. گیاهان این تیره در تمامی نقاط ایران پراکندگی طبیعی ندارند ولی به دلیل همیشه سبز بودن در طراحی پارک­ها و فضاهای سبز مناطق مختلف کشور مورد استفاده قرار گرفته است. این تیره دارای مجراهای رزینی در بافت­های مختلف به­ویژه پوست میانی ساقه­اند، بر همین اساس از گذشته­های دور تا کنون برای استخراج رزین و تهیه تربانتین که مصارف مختلف دارویی و صنعتی دارد از پوست گیاهان این تیره استفاده می­شده است. هدف از ارایه­ی این مقاله معرفی گیاهان منبع رزین از تیره کاج به منظور آشنا کردن زنبورداران و محققین به منابع مهم بره­موم است. این تیره جنس­های متعددی در جهان دارد ولی توده­های جنس­های کاج Pinus،  نراد Abies، نوئل Piceaوسدر  Cedrusدر ایران بیشتر جلب توجه می­کند. از جنس کاج، گونه­های کاج تهران Pinus eldarica، کاج کاشفی P. longifolia، کاج سیاه P. nigra، کاج تدا P. taeda، کاج پاکوتاه P. patulaوکاج بروسیاP. brutia به عنوان منابع مهم رزین می­باشند. از جنس نراد گونه­های کانادا بالزام Abies balsamea و A. pectinata، از جنس نوئل گونه­های Picea excels، نوئل کانادایی P. glaucaو نوئل نقره­ای P. pungens، از جنس سدر گونه­های سدر معطر Cedrus deodora،  سدر اطلسی C. atlantica، سدر لبنانی C. libaniوC. brevifolia منابع مهم بره­موم از تیره­ی کاج در ایران می­باشند.