حقیقت حکم شرعی از منظر شهید صدر

حقیقت حکم شرعی، مرحله ای از حکم است که موضوع حکم عقل به وجوب اطاعت قرار می گیرد، و اصولیان در تعیین آن اختلاف دارند. همین امر سبب پیدایش آرای گوناگون در مسائل مختلف علم اصول شده است. از میان اصولیان متاخر، شهید صدر اهتمام ویژه ای به این موضوع دارد. با بررسی آرای ایشان می توان در مجموع، پنج تعبیر درباره حقیقت حکم شرعی یافت. نوشتار حاضر بعد از تقسیم حکم شرعی به تکلیفی-وضعی، و واقعی-ظاهری، تلاش می کند دیدگاه شهید صدر را دربار ه مراحل حکم تکلیفی واقعی و حقیقت آن بررسی کند. به نظر، دیدگاه نهایی ایشان درباره حقیقت حکم، حب و بغض شانی است که نوعی ترقی در مبنای اول ایشان، یعنی حب و بغض فعلی است. ولی مقتضای مبنای شهید در طلب و اراده این است که حقیقت حکم مانند وجوب، اعمال سلطنت و تعلق غرض لزومی مولا به عمل بنده است؛ اگرچه آن عمل، مبغوض مولا باشد.