تحلیل فضایی نقش عوامل اقلیمی در تصادفات عابر پیاده با استفاده از مدل GWR در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی

زمینه و هدف: تصادفات ترافیکی از عوامل مهم مرگ ومیر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و پیامدهای سنگین اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی آن جوامع بشری را به شدت مورد تهدید قرار داده است. در حالی که آمارها در بسیاری از کشورهای توسعه یافته روند تثبیت شده یا نزولی نرخ مرگ ومیر در ترافیک را نشان می دهند، تعداد صدمات ترافیکی در دهه های اخیر در کشورهای درحال توسعه هم چنان رو به افزایش است. اگرچه در سال های اخیر برخی از اقدامات ایمنی راه توسط برخی از ادارات و ارگان ها انجام شده است ؛ اما آمارها نشان می دهدکه صدمات رانندگی هنوز یک تهدید جدی برای سلامت افراد در ایران است. بنابراین اقدامات جدی تر و تلاش های مشترک میان سازمان ها برای تقویت ایمنی در راه ها ضروری است. از این رو، درک بهتر روابط بین تصادفات وسایل نقلیه با محیط جغرافیایی گام مهمی در پیش بینی تصادفات و ارائه راه کارهای مفید است که می تواند با اتخاذ سیاست های پیش گیرانه وقوع یا شدت تصادفات را کاهش دهد.روش: این تحقیق از نوع کاربردی و با رویکرد توصیفی و تحلیلی است. هم چنین جهت مدل سازی روابط فضایی تصادفات عابر پیاده، از تحلیل رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد که یکی از جدیدترین روش های مدل سازی فرآیندهای ناهمگن فضایی است. در این روش ضمن دخالت متغیرهای مستقل بارش، دما و باد در مدل، به نوعی به واکاوی فضایی تصادفات نیز پرداخته شده است.یافته ها: نتایج گویای این واقعیت است که ۸۸ درصد متغیر وابسته (تصادفات عابر پیاده) به وسیله پارامتر بارش، ۷۸ درصد به وسیله متغیر دما و ۸۴ درصد به وسیله متغیر سرعت باد تبیین می شود. هم چنین در ۱۱۸۳ تصادف ثبت شده از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ از مجموع ۲۵۱۸ مورد، نقش عوامل اقلیمی(باد، بارش، دما) بسیار بارز است که تصادفات مذکور بیشتر در مرکز منطقه ۵ شهر تهران متمرکز شده و منطبق است.نتیجه گیری: بر این اساس، مناطق میدان دوم شهران، بلوار شاهین شمالی به سمت بزرگراه آبشناسان، محله فردوس (تقاطع خیابان سلیمی جهرمی و بلوار فردوس)، خیابان سازمان برنامه (تقاطع بزرگراه های علامه جعفری و باکری)، بلوار جنت آباد جنوبی (خیابان ۳۵ متری لاله شرقی و بلوار شاهین جنوبی و حوالی میدان چهار باغ) بیشترین ضریب تعیین و هم بستگی تصادفات با مولفه اقلیمی را دارند که در این خصوص تحلیل ها حاکی از این واقعیت است که در بارش های بیشتر، دمای بالاتر و سرعت باد بیشتر، تصادفات در این مناطق از شدت بیشتری برخوردار است. این نتایج همگی به جز متغیر دما که پیش بینی می شد کاهش آن باعث افزایش تعداد تصادفات شود، موید فرضیه آغازین پژوهش هستند.