نقش تمدنی مدائنی (م ۲۲۵ق) در تاریخ نگاری اسلامی (مطالعه موردی: سیره نگاری)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 65

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SJSCI-4-16_006

تاریخ نمایه سازی: 14 بهمن 1402

چکیده مقاله:

آثار برجا مانده از پیشینیان از جمله مکتوبات آنان گنجیه ­های ارزشمند علمی و تمدنی هستند که به عنوان یک گزارشگر، رویدادهای تاریخی برای آیندگان گزارش می کنند. برخی مولفان با توجه به دانش خود به گونه ای از تاریخ نگاری اسلامی که از آن به سیره نگاری تعبیر می گردد، پرداخته اند. ثبت تاریخ سیره نگاری پیامبر اعظم(ص) از ابتکارات قرآن است که بخشی از تاریخ و سیره زندگانی آن حضرت را آورده است تا الگوی برای بشریت در ابعاد مختلف باشد. مدائنی از مولفان کثیر التالیفی بود که با برخورداری از نبوغ علمی و دانش گسترده خود شاخه هایی از تاریخ­نگاری اسلامی - از جمله سیره نگاری تاریخ و زندگانی پیامبر اعظم(ص) - را ابداع کرد. وی نقش اساسی در گسترش این نوع از تاریخ­نگاری داشت و بر مولفان پس از خود نیز تاثیرگذار بوده است. این مقاله با توجه به جمع آوری نگاشته های مدائنی از متون دست اول به توصیف و تحلیل آنها در سیره نگاری پرداخته است. مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه مدائنی توانست در گسترش، تکمیل و تاسیس برخی از موضوعات در سیره نگاری نقش آفرین باشد؟. نتیجه آنکه مدائنی با نگارش سیره نگاری و زیر شاخه های آن از جمله «عهود النبی»، «اخبار المنافقین»، «تسمیه المنافقین»، «تسمیه الذین یوذون النبی»، «اقطاع النبی»، «دعای النبی» و  موارد دیگر در نشر موضوعات سیره نگاری سهمی اساسی داشته و شکوه تمدن اسلامی را در قرن سوم نشان داده است.

نویسندگان

حسین مرادی نسب

استادیار گروه تاریخ اسلام، پژوهشکده علوم اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی حاتم، عبدالرحمن (۱۳۷۱ق)، الجرح و التعدیل، بیروت، دار ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید (۱۴۰۴ق)، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ...
  • ابن حجر، احمد بن علی (۱۴۱۵ق)، الاصابه، تحقیق عادل احمد ...
  • ابن سعد، محمد (بی­تا)، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، ج ...
  • ابن عبدالبر، یوسف (۱۴۱۲ق)، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق: علی ...
  • ابن عساکر، علی (۱۴۱۵ق)، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق علی شیری، ...
  • ابن منظور، محمد (۱۴۰۵ق)، لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزهابن ...
  • ابن هشام، عبدالملک (۱۳۸۳ق) السیره النبویه، تحقیق و تعلیق محمد ...
  • ابو شیخ انصاری عبدالله (۱۴۱۲ق)، طبقات المحدثین باصفهان، تحقیق عبدالغفور ...
  • ابو الفرج اصفهانی علی (۱۴۱۵ق)، الاغانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • امین، سیدمحسن (بی­تا)، اعیان الشیعه، تحقیق وتخریج حسن امین، بیروت، ...
  • باشا بغدادی، اسماعیل (بی­تا)، هدیه العارفین (ب)، بیروت، دار احیاء ...
  • باشا بغدادی، اسماعیل (بی­تا)، ایضاح المکنون (الف)، تحقیق و تصحیح ...
  • بخاری، اسماعیل (۱۴۰۱ق)، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر، ج ۴ ...
  • بغدادی، خطیب احمد (۱۴۱۷ق) تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادرعطاء، بیروت، ...
  • بلاذری، احمد (۱۹۵۹م/ ۱۳۳۸)، انساب الاشراف (الف)، تحقیق محمد حمیدالله، ...
  • بلاذری، احمد (۱۴۱۷ق)، انساب الاشراف (ب)، تحقیق سهیل­زکار و ریاض­زرکلی، ...
  • بلاذری، احمد (۱۹۷۴م/ ۱۳۵۳ش)، انساب الاشراف (ج)، تحقیق محمدباقر محمودی، ...
  • بلاذری، احمد (بی­تا)، فتوح البلدان (د)، تحقیق صلاح الدین المنجد، ...
  • بورلو، ژوزف (۱۳۸۹ش)، تمدن اسلامی، ترجمه اسدالله علوی، مشهد، بنیاد ...
  • بیهقی، احمد (بی­تا)، السنن الکبری، [بی­جا]، دار الفکر ...
  • حاجی خلیفه، مصطفی (بی­تا)، کشف الظنون، تحقیق محمد شرف الدین ...
  • حسنیان مقدم، حسین (۱۳۹۵ش)، تطورشناسی سیره نگاری با تکیه بر ...
  • حموی، یاقوت (بی­تا)، معجم الادباء، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ...
  • خلیفه بن خیاط (۱۴۱۴ق)، تاریخ خلیفه بن خیاط، بیروت، دار ...
  • چراغیان ­راد، مصطفی (بهار ۱۳۹۸ش)، «بررسی نقش ائمه شیعه تا ...
  • ذهبی، احمد (۱۴۱۳ق)، سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب الارنووط، بیروت، ...
  • روزنتال، فرانتس (۱۳۶۵ش)، تاریخ تاریخ­نگاری در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد، ...
  • زرکلی، خیرالدین (۱۹۸۰م/ ۱۳۵۸ش)، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، ج ۲ ...
  • سالاری علی (۱۳۹۰ش)، «نقد و بررسی روایات ابوالحسن مدائنی در ...
  • سجادی، سید صادق، هادی عالم زاده(۱۳۸۹ش)، تاریخ­نگاری در اسلام، تهران، ...
  • سجستانی، سلیمان( ۱۴۱۰ق)، سنن ابی­داود، تحقیق سعید عبدالالحام، دارالفکر، ج ...
  • سزگین، فواد ( ۱۴۱۲ق)، تاریخ التراث العربی، التدوین التاریخی، قم، ...
  • سمعانی، عبدالکریم (۱۴۰۸ق)، الانساب، تحقیق عبد الله عمر البارودی، بیروت، ...
  • شاهرخی سید علاء الدین (پاییز و زمستان ۱۳۸۸ش)، «سیره نبوی(ص)، ...
  • صدر، سید حسن (بی­تا)، الشیعه و فنون الاسلام، بی­جا، بی­نا ...
  • صفدی، خلیل (۱۴۲۰ق)، الوافی بالوفیات، تحقیق احمد الارناووط وترکی مصطفی، ...
  • طبری احمد بن عبد الله (۱۳۶۵ق)، ذخائر العقبی، قاهره، مکتبه ...
  • طوسی، محمد (۱۴۱۷ق)، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، قم، موسسه النشر ...
  • طهرانی، آقا بزرگ( ۱۴۰۸ق)، الذریعه ...، قم، اسماعیلیان، تهران، کتابخانه ...
  • عباسی، علی اکبر، محمد باقر خزائیلی(۱۴۰۱ش)، تاریخ فرهنگ و تمدن ...
  • عسکری، ابوهلال محمد (۱۴۰۸ق)، الاوائل، محقق و مصحح محمد السید ...
  • فهد بدری محمد (۱۹۷۵م/ ۱۳۵۴ش)، شیخ الاخباریین ابوالحسن مدائنی، نجف، ...
  • کاشفی، محمد رضا، (۱۳۸۹ش)، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۷۵ش)، الکافی، تحقیق وتعلیق علی اکبر ...
  • ماوردی، علی (۱۳۸۶ق)، احکام السلطانیه و الولایات الدینیه، مکه، دار ...
  • محمد بن حبیب (۱۳۶۳ش)، المحبر (الف)، مطبعه الدائره ...
  • محمد بن حبیب (بی­تا)، المنمق فی اخبار قریش (ب)، تحقیق، ...
  • مرادی­ نسب، حسین (۱۳۹۶ش)، اخبار اهل بیت(ع) در میراث مکتوب ...
  • مرادی ­نسب، حسین (تابستان۱۴۰۱ش)، «تحلیلی بر رویکرد­های مدائنی(و ۲۲۵ق) در ...
  • مرتضوی زاده، سید محمد تقی (۱۴۰۰ش)، «پیشینه آب زمزم در ...
  • نجاشی، احمد (۱۴۱۶ق)، رجال النجاشی، قم، موسسه النشر الاسلامی التابعه ...
  • واقدی، محمد بن عمر (۱۴۰۵ق)، المغازی، تحقیق، مارسدن جونس، قم، ...
  • نمایش کامل مراجع