تبیین مانایی تمدن ها با نگاهی به سنت های الهی از منظر قرآن

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 50

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SJSCI-4-16_002

تاریخ نمایه سازی: 14 بهمن 1402

چکیده مقاله:

بی گمان مانایی و ناپداری تمدن ها بسته به عواملی فراوانی است. بر اساس متون دینی عواملی مانند ظلم، کفر، شرک در ناپایداری و هلاک تمدن ها دخیل اند و مقتضای برخی از سنت های الهی مانند احباط، ابتلا، تدمیر و استیصال و استخلاف، چنین چیزی است. این نوشتار با استفاده از روش کتابخانه ای در گردآوری اطلاعات و روش توصیفی - تحلیلی در استنتاج دیدگاه با تاکید بر آیات قرآن، به این پرسش اساسی پاسخ می گوید که چرا با وجود عوامل افول، برخی تمدن ها مانا باقی می مانند؟. یافته های تحقیق به شرح زیر است: الف) آن امت ها و جوامع از صفات و ویژگی هایی بهره می برند که همان ها باعث پیشرفت و پایداری شده است. ب) با بهره گیری از اسباب مادی می توان سطح رفاه را بالا برد و به پیشرفت و پایداری دست یافت؛ هرچند به منظور دستیابی به مانایی و پیشرفت همه جانبه نیازمند تلفیق اسباب مادی و معنوی است. ج) برخورداری از امکانات مادی ممکن است بر اساس سنت امهال و استدراج باشد. د) کفر مانع رشد اقتصادی نیست؛ هرچند طبق سنت احباط، آرامش و سعادت دنیوی تحقق پیدا نمی کند و این توسعه ماندگار نخواهد بود. ه) برخی از عوامل مانند ظلم علت تامه هلاکت اند؛ اما برای نابودی و مرگ از نقش اقتضایی برخوردارند. و) از منظر دین، پایداری در معنای رایج، مساوی با مانایی نیست. در مانایی کیفیت و کمیت به صورت توامان لحاظ می شود که از آن به پیشرفت کوثری تعبیر می شود.

نویسندگان

قاسم ترخان

دانشیار، گروه کلام اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بابویه، محمد (۱۳۷۶ش). الامالی، چاپ۶، تهران، کتابچی ...
  • ابن بابویه، محمد (۱۴۰۳ق). معانی الاخبار، چ۱، قم، دفتر انتشارات ...
  • ابن بابویه، محمد (۱۴۱۳ق). من لایحضره الفقیه، چ۲، قم، دفتر ...
  • ابن سلیمان، مقاتل (۱۴۲۳ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان، لبنان، دار ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه، چ۱، قم، دفتر ...
  • ابن منظور، محمد (۱۴۱۴ق). لسان العرب، چ۳، بیروت، دار صادر ...
  • ابن خلدون، (۱۴۰۸ ق). مقدمه ابن خلدون. بیروت، دار احیاء ...
  • ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (۱۳۸۸). جامعه شناسی توسعه. چ۸، ...
  • امین، نصرتبیگم (۱۳۶۱ش). تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، چ۱، ...
  • پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۲ش). نهج الفصاحه، چ۴، تهران، دنیای دانش ...
  • پورآقایی، سیدمسعود (۱۳۹۴ش). مجموعه مقالات بین المللی دکترین مهدویت، قم، ...
  • ترخان، قاسم (۱۳۹۵). «سنت های الهی و الگوی اسلامی ایرانی ...
  • ترخان، قاسم (۱۳۹۷). «تاملی در قوانین فرامادی پیشرفت بر اساس ...
  • ترخان، قاسم (۱۳۹۹). «نقش و تاثیر علل و عوامل فرامادی ...
  • تحویل دارزاده، ریحانه و حسین زاده یزدی، مهدی (۱۴۰۱). مطالعات ...
  • تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد (۱۳۶۶ش). تصنیف غرر الحکم و درر ...
  • ثابت، سیدعبدالحمید و نظری، محمدعلی و نظری، نصرالله (۱۳۹۶). ماهیت ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۱ش). تفسیر موضوعی قرآن کریم، محقق: غلامعلی ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۸ش). تسنیم، محقق: عبدالکریم عابدینی، چ۲، قم، ...
  • حر عاملی، محمد (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه، چ۱، قم، موسسه آل ...
  • حسینی، سیدرضا (۱۳۹۱ش). «توسعه کوثری در چهارچوب اخلاق الاهی از ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۸۵ش). فرهنگ متوسط دهخدا، چ۱، تهران، دانشگاه ...
  • دورانت، ویلیام جیمز (۱۳۸۱). تاریخ تمدن. ترجمه احمد آرام، عسکری ...
  • رضایی اصفهانی، محمدعلی (۱۳۹۵). «چرا کفار پیشرفت صنعتی و اقتصادی ...
  • زبیدی، مرتضی (۱۴۱۴ق). تاج العروس، چ۱، بیروت، دار الفکر ...
  • زمخشری، محمود (۱۴۰۷ ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و ...
  • سمرقندی، نصربن محمد (۱۴۱۶ق). بحرالعلوم، لبنان، دارالفکر ...
  • شفیعیان داریانی، فائزه؛ پورجعفر، محمدرضا؛ قبادی، علیرضا (۱۳۹۳). «مفهوم ماندگاری ...
  • شیرخانی، علی و میرعباسی، فاطمه (بهار ۱۳۹۴). «توسعه کوثری و ...
  • صدر، سیدمحمدباقر. (۱۳۹۸ ق.). المدرسه القرآنیه. چ۳. قم: مرکز الابحاث ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۳۹۰ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چ۲، بیروت، موسسه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طبری، محمدبن جریر(۱۴۱۲ ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن، لبنان، ...
  • طوسی، محمدبن حسن (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن، چ۱، ...
  • فخر رازی، محمدبن عمر(۱۴۲۰ق). التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، چ۳، بیروت، دار ...
  • فضل الله، سیدمحمدحسین (۱۴۱۹ق). من وحی القرآن، چ۱، بیروت، دار ...
  • فیومی، احمدبن محمد (۱۴۱۴ ق). المصباح المنیر، چ۲، قم، موسسه ...
  • قنبری، علی (۱۳۹۱). توسعه اقتصادی و توسعه انسانی. چ۱، ویرایش ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۴۰۷ ق). الکافی، چ۴، تهران، دارالکتب الاسلامیه ...
  • کاشانی، فتح الله (بی تا). منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۱). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن ...
  • مصطفوی، حسن (۱۳۷۱ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چ۱، موسسه ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۳ش). مجموعه آثار، چ۱۱، تهران، انتشارات صدرا، ج۲ ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۴ش). مجموعه آثار، چ۱۲، تهران، انتشارات صدرا، ج۱ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴ش). تفسیر نمونه، چ۱، تهران، دار الکتب ...
  • ملاباشی، سیدمحسن و حسین زاده یزدی، مهدی و مهرشاد، احمد ...
  • هادوی نیا، علی اصغر (۱۳۸۷ش). فلسفه اقتصاد (در پرتو جهان ...
  • ولایتی، علی اکبر. (۱۳۷۸). «تجدید حیات فرهنگ و تمدن اسلامی». ...
  • یوسف زاده، حسن (بهار و تابستان ۱۳۹۸). «مبانی پیشرفت کوثری ...
  • نمایش کامل مراجع