آیا دانشجویان مقصرند؟راهکارهایی برای آموزش و فرهنگ سازی مقابله با سرقت علمی

هدف:هدف از مقاله مروری حاضر این است که دلایل شیوع سرقت علمی در میان دانشجویان را از میان متون و منابع معتبر استخراج کند و با تحلیل این دلایل درصدد ارائه راهکارهایی است که از این پدیده جلوگیری شود.روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف، نظری و از نظر رویکرد، مروری است و از مطالعه کتابخانه ای برای بررسی دلایل سرقت علمی در میان دانشجویان و چگونگی جلوگیری از این عمل استفاده شده است.یافته ها: یافته های مطالعه ی حاضر نشان می دهد که دلایل بسیاری در انجام سرقت علمی وجود دارد که اهم آنها را میتوان نداشتن آگاهی و اطلاعات کافی دانشجویان، نبود یا کمبود آموزش باکیفیت در زمینه اخلاق پژوهش، آشنا نبودن با نوشتار علمی در زبان دوم و نداشتن مهارت های فردی را نام برد. همچنین با توجه به دلایل ارائه شده، راهکارهایی نیز از جمله تدوین آیین نامه ها و مقررات شفاف، آگاهی از پیامدها، راهکارهای تشویقی، برگزاری کارگاه های آموزشی، آموزش و تقویت مهارت های نگارش علمی و آشنایی با قواعدو ابزارهای استناددهی برای رعایت اصول پژوهش و پرهیز از سرقت علمی ارائه شده اند.نتیجه گیری: سرقت علمی یکی از شکل های نادرست استفاده از تولیدات علمی دیگران یا خیانت در امانت علمی است. گاه اتفاق می افتد فرد در متن خود ایده یا کلمات دیگران را به نام خود قلمداد کند. بسیاری اوقات سرقت علمی در میان دانشجویان ناشی از ناآگاهی از مصادیق آن است؛ نداشتن آگاهی و اطلاعات کافی دانشجویان، نبود یا کمبود آموزش با کیفیت در زمینه اخلاق پژوهش، آشنا نبودن با نوشتار علمی در زبان دوم که باعث می شود فرد در نوشته های خود از قالب نگارش و جملات نویسندگان دیگر استفاده کند، کمبود زمان برای ارائه تکالیف و ترس از نمره ضعیف، نداشتن مهارت مدیریت زمان آنها را به نقض مقررات متمایل می کند. برای رعایت اصول پژوهش و پرهیز از سرقت علمی یکی از موثرترین روش ها برگزاری دوره های آموزشی و کارگاه های آشنایی با مصادیق سرقت علمی در بدو ورود دانشجویان در تمامی دوره ها و رشته هاست. مقاله حاضر به دنبال بررسی راهکارهایی است که با استفاده از آموزش اخلاق پژوهش، فرهنگ سازی مقابله با سرقت علمی، رشد مهارت های سواد اطلاعاتی از جمله آشنایی با شیوه های استناددهی و غیره عوامل سرقت علمی در میان دانشجویان را تا جای ممکن کاهش دهد.