ارزیابی عملکرد و شاخص های سودمندی کشت آگروفارستری صنوبر اورامریکن و یونجه در شرایط کرج

امروزه، کشت آگروفارستری به عنوان راهبرد کلیدی کشاورزی پایدار در راستای افزایش بهره وری استفاده از منابع محیطی و افزایش تولید توام چوب و محصول همراه برای دست یابی به درآمد بیشتر در واحد سطح روستائیان مورد توجه و استقبال محققین و کشاورزان قرار گرفته است. به منظور بررسی مزایای سیستم کشت آگروفارستری صنوبر اورامریکن کلن ۹۲/۴۰ (Populus euramericana ۹۲/۴۰) و گیاه یونجه (Medicago sativa)، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی البرز در جنوب شهر کرج اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص صنوبر، کشت خالص یونجه و کشت صنوبر- یونجه بودند. مابین ردیف های صنوبر اورامریکن کاشته شده در اسفند ماه ۱۳۹۵، گیاه علوفه ای یونجه در اواخر پاییز ۱۳۹۶ مورد کاشت قرار گرفت. ارتفاع و قطر برابر سینه درختان صنوبر در پایان هر فصل رویش به مدت سه سال اندازه گیری و سپس رویش ارتفاعی، قطری و موجودی حجمی در هکتار و در سال آن محاسبه و با استفاده از آزمون تی (T) مورد ارزیابی قرار گرفت. مشخصه های ارتفاع بوته و وزن خشک یونجه به مدت سه سال اندازه گیری و عملکرد هر ساله آن به دست آمد. ارزیابی رقابتی و اقتصادی از هر یک از کشت های خالص و آگروفارستری بر اساس شاخص های نسبت برابری زمین (LER)، شاخص مجموع ارزش نسبی (RVT) و شاخص سودمندی کشت آگروفارستری (IA) انجام شد. در سال های ۹۸ و ۹۹، اختلاف معنی دار آماری در مشخصه های قطر برابر سینه و موجودی حجمی در کشت آگروفارستری و خالص صنوبر وجود داشت که بیشترین مقدار هر دو پارامتر در کشت خالص صنوبر بود. در سال ۹۷، بیشترین عملکرد یونجه در کشت آگروفارستری با مقدار ۱۱۳۲۰ کیلوگرم در هکتار و در سال ۹۸، در کشت خالص با مقدار ۱۰۹۲۸ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در همه سال های مورد مطالعه LER بیشتر از یک و بین ۱/۲۷ تا ۲/۳۹ و به طور کلی میانگین سه ساله آن ۱/۷۸ به دست آمده است. مقدار RVT با ۱/۶، ۰/۶۹ و ۰/۴۱ و مقادیر IA به ترتیب ۶/۵۳، ۴ و ۲/۸۱ در سال های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ به دست آمد. بنابراین کشاورزان در کشت آگروفارستری صنوبر و یونجه به ترتیب ۱۶۰ درصد، ۶۹ درصد و ۴۱ درصد افزایش درآمد نسبت به درآمد حاصل از تک کشتی صنوبر و یونجه را برای سال های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ به دست خواهند آورد.