واکاوی مظاهر دینداری عوامانه (بررسی موردی: کاربرد استخاره در دوره ناصرالدینشاه قاجار تا محمدعلی شاه)
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63
فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_TUHIS-14-36_005
تاریخ نمایه سازی: 21 بهمن 1402
چکیده مقاله:
یکی از انواع دینداری، دینداری ای است که تحت تاثیر باورهای بعضا غیرمستند و عوام گرایانه قرار گرفته و به اصطلاح عامیانه نامیده میشود. دین داری عامیانه مانند دیگر انواع و اقسام دینداری مظاهر و تجلیاتی اجتماعی و فرهنگی داشت که یکی از آن ها، توسل به استخاره و تصمیمگیریهای خرد و کلان بر اثر آن بود. در عصر قاجار، ایران خواه ناخواه وارد دنیای مدرن شد و تحت تاثیر مناسبات و روابط و مسائل خاص جاری در آن شد. هیئت حاکمه، دولت مردان و حتی مردمان عادی که خود را در شرایط و زمانه تازهای میدیدند، برای آرامش خود یا وابستگانشان و یا پایین آوردن ضریب یا احتمال خطا در تصمیمگیری، ناگزیر به استخاره که به معنای انعکاس اراده خداوندش میپنداشتند، پناه میبردند و آن را مبنای تصمیمات خود قرار میدادند. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد زمینهشناسی تاریخی و استفاده از اسناد و مدارک و منابع مربوط به حوزه دینداری، سیاست و فضای غالب عمومی، رواج و کارکردهای استخاره، به ویژه در بستر سیاست را در عصر قاجار، در بازه زمانی سلطنت ناصرالدین شاه (حک: ۱۲۶۴-۱۳۱۳ق) تا محمدعلی شاه (حک: ۱۳۲۴-۱۳۲۷ق) مورد بررسی قرار داده است. بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد علل و دلایلی چون ماهیت فردی و استبدادی حکومت، عدم اعتماد عمومی، پایین بودن میزان آگاهی طبقات گوناگون، نیازهای روحی و فردی، ترس از مواجهه با نتایج تصمیمات غلط، توجیه خود و دیگران، رسیدن به آرامش و پرهیز از تردید و البته فرار از مسئولیت تصمیمات بزرگ و انتساب آن به خداوند، موجب رواج استخاره در دوره زمانی موردبحث بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
زهرا سلیمی
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
عباس احمدوند
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران
سینا فروزش
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :