تحلیل فضایی وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران

جغرافیای ازدواج، به مطالعه رفتار و الگوهای عمومی ازدواج و نظام خانواده و تغییرهای فضایی - زمانی آن می پردازد. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش نماگرهای وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران می­باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می­باشد. در جمع­آوری اطلاعات از روش کتابخانه­ای و اسنادی استفاده شده ­و شاخص­های مقاله بر اساس داده­های خام سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ محاسبه شده است. به­منظور بررسی ویژگی­های فضایی وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران، از شاخص­های درصد افراد دارای همسر، درصد افراد بی­همسر بر اثر فوت، درصد افراد بی­همسر بر اثر طلاق و درصد افراد هرگز ازدواج نکرده استفاده شده ­است. برای تحلیل فضایی شاخص­های وضعیت زناشویی از روش­های لکه­ های داغ و خودهمبستگی فضایی موران در محیط نرم­افزار Arc Gis استفاده شده ­است. نتایج روش لکه­های داغ نشان می­دهد، تمرکز افراد متاهل در نواحی شمالی به مراتب بیشتر از نواحی جنوبی کشور است، ولی تمرکز افراد هرگز ازدواج نکرده، در نیمه ­جنوبی کشور به­ویژه جنوب شرق، جنوب غرب و غرب کشور از مقادیر بیشتری برخوردار بوده و خوشه فضایی قوی­تری تشکیل داده است. همچنین تمرکز افراد بی­همسر بر اثر فوت در نواحی شمال غرب، شمال شرق، مرکز و غرب و تمرکز افراد بی­همسر بر اثر طلاق در شمال و شمال شرق کشور بیشتر از سایر نواحی کشور بوده است. در مجموع ۸/۶۳ درصد از جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر کشور دارای همسر (متاهل)، ۱/۴ درصد بی همسر بر اثر فوت (بیوه) ، ۷/۱ درصد بی همسر بر اثر طلاق (مطلقه) و ۳/۳۰ درصد هرگز ازدواج نکرده ­اند.