شناسایی و مقایسه ی بیابان های ایران از جنبه ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی (مطالعه موردی: بیابان های نواحی مرکزی و شرق ایران)

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 87

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JZPM-7-27_002

تاریخ نمایه سازی: 24 بهمن 1402

چکیده مقاله:

تعیین قلمرو بیابان ها نیازمند دستیابی به اطلاعاتی از پارامترهای محیط طبیعی است که اثر متقابل آن ها به صورت مشترک در پیدایش ویژگی های بیابان دخالت دارند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و جداسازی مناطق بیابانی مرکز و شرق ایران از دیدگاه ژئومورفولوژی و اقلیمی است. بدین منظور پس از تهیه لایه های اطلاعاتی، شاخص های معرف بیابان از نوع ژئومورفولوژی و اقلیم­شناسی در سرزمین مورد پژوهش مشخص گردید. به نحوی که در عامل ژئومورفولوژی رخساره های معرف بیابان شامل تپه های ماسه ای و دشت ریگی، گنبدهای نمکی، کفه های نمکی، کویرها و امثال آن و در عامل اقلیم، میزان بارندگی، دما و تبخیر سالانه، ضریب بی نظمی بارش و تغییرات و شدت میانگین بارش روزانه شناسایی و تفکیک شد. سپس با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) هر یک از عوامل ذکرشده ترسیم گردید و در مرحله بعد متغیرها به وسیله ی مدل AHP ارزش­گذاری گردیدند و سپس در محیط GIS تلفیق شدند و در نهایت نقشه سراسر بیابان های اقلیمی و ژئومورفولوژی مرکز و شرق ایران تهیه شد. نتایج نشان داد از لحاظ اقلیمی منطقه مورد مطالعه به چهار ناحیه آب و هوایی تقسیم می گردد که مساحت مناطق بیابانی سرزمین مورد پژوهش از جنبه اقلیمی سطحی معادل ۷۴۹۲۵.۰۴ کیلومترمربع معادل ۲۰ درصد و ازلحاظ ژئومورفولوژی ۲۰۳۷۷۳ کیلومترمربع معادل ۵۴.۴درصد می باشد. انطباق نقشه های ارتفاع، شیب و جهت شیب با نقشه های بیابان های اقلیمی و ژئومورفولوژی حاکی از تاثیر شدید عامل ارتفاع نسبت به عرض جغرافیایی در تغییرپذیری زیاد مکانی عناصر اقلیمی و تاثیر این عناصر بر مشخصات و فرم های مناطق خشک و نیمه خشک و توسعه نواحی بیابانی منطقه شده است. بر اساس نقشه بیابان های اقلیمی، لانه گزینی نواحی نیمه خشک و خشک در نقاطی که با شرایط بیابانی و نیمه بیابانی مواجه است، گواه بر تاثیرپذیری اقلیم منطقه از وضعیت توپوگرافی نیمه مرکزی و شرقی ایران دارد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

عباس علیپور

استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران

مصطفی هاشمی

دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

فرشاد پژوه

دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

محمد حسین ناصرزاده

استادیار گروه جغرافیا و اقلیم شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Ahmadi, H. (۱۹۹۶): Desert recognition criteria of the recognition of ...
  • Azar, A. and H. Faraji, (۲۰۰۷): Fuzzy Management Science, Mehraban ...
  • Atapour, A., Hosseini, M., and Khosroshahi,M., (۲۰۰۴): Identification and seprtation ...
  • Asma, .A. Anwar, Sh.A. Waleed, K.A. Nabil, A.E. And Mahmmod. ...
  • Darwish, M. (۲۰۰۰): analytical approach on the concepts and words ...
  • Farajzadeh.M and Nikeghbal.M. (۲۰۰۷): Evaluation medalus mode eor desertification hazard ...
  • Goudie,A and Wilkinson,J.(۱۹۷۷): "warm Deserts Environment",London, New York, Melborn. ۱۹۰p ...
  • Hossein Zadeh, S. R.,(۱۹۹۹):Determining Tabas territory based on geomorphologic detailed ...
  • Heattcote, R.L; (۱۹۸۳): The arid lands: their use and abuse, ...
  • Jomepour,m.,(۲۰۰۶):Application of GIS in the environmental feasibility and determining the ...
  • Jazireie M.H., (۱۹۹۲): the drought phenomenon, forest and pasture magazine, ...
  • Khoshhal dastjerdi, J., Ghazi,I., and Arvin A., (۲۰۰۶): Use of ...
  • Khosroshahi, M., kashki, M.T., and Ensafimoghadam, T., (۲۰۰۹): Iran's climatology ...
  • Khosroshahi, M. (۲۰۱۲): Compare the Iran’s desert area in the ...
  • Kardavani, P., (۱۹۹۶): dry areas (soils, geographical classification and operational ...
  • Kardavani, P., (۲۰۱۴): resources and water issues in Iran, saline ...
  • Kim, Do-Woo and Ryong B.Hi. (۲۰۰۹): "Future pattern of Asian ...
  • Lavado, C.J.F., Schnabel, S., Mezo Gutierrez, A.G.and Pulido, F.M. (۲۰۰۹) ...
  • Lloyd-Hughes, B., and Saunders, M.A. (۲۰۰۲): Drought Climatology for Europe. ...
  • Lustig, L. K. (۱۹۶۸): Appraisal of research on geomorphology & ...
  • McGinnies, W.G., Goldman, B.j., Paylore, P. (۱۹۷۷): Deserts of the ...
  • Ntale, H. k., Thian, y. g., (۲۰۰۳): Drought indices and ...
  • Richard, C. J., Stanley O. I., David, A., (۱۹۹۶): Geomorphology, ...
  • Sing, K., (۱۹۹۶), "Space-time variation and regionalization of seasonal and ...
  • Thomas, D. S. G. (۱۹۹۷): Arid Zone Geomorphology: Process Form ...
  • Vero´n, S.R., Paruelo J.M and Oesterheld M. (۲۰۰۶): Assessing desertification, ...
  • White, F.J and A. Perry. (۱۹۸۹): "Classification of the climate ...
  • نمایش کامل مراجع