نەریتی ئەدەبی و داهێنەرێتیی هونەری لە شیعری کلاسیکی کوردیدا: بە سەرنجدان بە شیعری کوردیی ناوەندی و سەروو

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 82

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOKI-8-1_011

تاریخ نمایه سازی: 24 بهمن 1402

چکیده مقاله:

شیعری کلاسیکی کوردی لە بواری وێنە شیعرییەکان، بابەتەکان، چەمکەکان، وشەکان و زاراوەکانەوە خاوەن وەها ئاستێکی بەرز و پێکهاتەیەکی یەکگرتوو و تۆکمەیە کە وەکوو بەڵگە دەیسەلمێنن بەبێ پاشخانێکی دەوڵەمەند بەدی نەهاتوون و بێ گومان لە ڕێگای ئاشنایەتی لەگەڵ ئەزموونگەلێکی شیعرییەوە بووە کە لەو ئاستەدا دەرکەوتوون. لە ڕوانگەی تیۆریی ئەدەبیی نێوان دەقێتیشەوە ئەم بابەتە دان پێدانراوە کە پاشخانێکی شیعری لە بەدیهاتنی لایەنی وێنەیی، واتایی و پێکهاتەیی شیعری کلاسیکی کوردی دەوری گێڕاوە. لە نێوان تەواوی ئەو ئەگەرانەی کە ڕەنگە بیر و سەرنجی توێژەرانی بەرەو لای ڕابکێشرێت، بەپێی هێماکانی نێودەقی و دەرەوەی دەقی دەسەلمێندرێت کە پاشخانی شیعریی شیعری کلاسیکی کوردی بۆ شیعری کلاسیکی فارسی دەگەڕێتەوە؛ بەم بۆنەوە وێنەگەلێکی شیعری و زۆرێک بابەت لە نەریتی ئەدەبیی شیعری کلاسیکی فارسییەوە هاتۆتە نێو شیعری کلاسیکی کوردییەوە و بەردەوام لە شیعری شاعیراندا دووپات بۆتەوە. هەرچەند ئەم تایبەتمەندییە لە هەر سێ لقی شیعری کلاسیکی کوردیدا دەبینرێت، بەڵام لە شیعری گۆرانیدا، بە بەراورد لەگەڵ شیعری کوردیی ناوەندی و سەروودا، لاواز و کاڵترە. لەم توێژینەوەیەدا چۆنیەتیی کەڵک وەرگرتنی شاعیرانی کلاسیکی کورد لە نەریتە ئەدەبییەکانی شیعری کلاسیکی فارسی تاوتوێ دەکرێ تا ڕوون ببێتەوە کە لە چ بابەتگەلێکی شیعریدا زۆرتر نەریتە ئەدەبییەکان دەرکەوتوون و ڕادەی داهێنەرێتی نواندنی شاعیرانی کورد لە چ ئاستێکدایە. بەپێی دەستکەوتەکانی توێژینەوەکە، کاردانەوەی نەریتە ئەدەبییەکان لە شیعری غینایی و عیرفانیدا زۆرتر بەدی دەکرێ و شاعیران هەوڵیان داوە لە نێو بازنەی ئەم نەریتانەدا داهێنەرێتی و نوێکاری بنوێنن. خوڵقاندنی مەزموونی نوێ و خۆماڵی کردنەوەی وێنە شیعرییەکان و بابەتەکان، بەرچاوترین شێوەیە کە شاعیرانی کورد لە نێو نەریتە ئەدەبییەکانی شیعری کلاسیکی فارسیدا داهێنەرێتییان نواندووە.

نویسندگان

فرهاد محمدی

استادیار گروە زبان و ادبیات کردی و عضو هیات علمی پژوهشکده کردستان شناسی، دانشگاە کردستان، سنندج، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کوردی:بێسارانی، مەلا مستەفا. (۱۳۷۵). دیوانی بێسارانی. لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی حەکیم ...
  • پارسا، سەید ئەحمەد. (۱۳۹۷). ڕوونبێژی لە ئەدەبی کوردیدا. سنە: نالی ...
  • جزیری، مەلا ئەحمەد کوڕی محەمەد. (۱۳۹۳). دیوانی مەلای جزیری. شەرحی ...
  • خانی، ئەحمەد. (۲۰۰۵). مەم و زین. بەرهەڤکرن: تەحسین ئیبراهیم دۆسکی. ...
  • ڕەنجووری، عومەر زەنگەنە. (۱۹۸۳). دیوانی شیعر. لێکۆڵینەوەی محەمەد عەلی قەرەداغی. ...
  • سالم، عەبدولڕەحمان بەگی ساحێبقران. (۲۰۱۵). دیوانی سالم (دوو بەرگی). ساغکردنەوە ...
  • سەجادی، بەختیار. (۱۳۹۵).«شێوازناسیی وێژەی گۆرانی: تایبەتمەندییە سەرەکییەکان». پژوهشنامە ادبیات کردی. ...
  • (۱۳۸۹). «مێژوونووسی ئەدەبی لە ئەدەبی کوردیدا». کۆمەڵە وتاری یەکەمین کۆڕی ...
  • سەیدی، محەمەد سلێمان. (۱۹۷۱). دیوانی سەیدی. کۆکردنەوە و شیکردنەوەی محەمەد ...
  • کاکەی فەلاح، حەمە حەمەئەمین قادر. (۱۳۹۷). کاروانی شیعری نوێی کوردی. ...
  • مەحموودزادە، ڕەهبەر. (۱۳۹۹). ئافاقی شیعری نالی. سنە: مادیار ...
  • مەحوی، مەلا موحەممەدی کوڕی مەلا عوسمانی باڵخی. (۱۳۸۹). دیوانی مەحوی. ...
  • مەولەوی، عەبدوڕڕەحیمی کوڕی مەلا سەعید. (۱۳۹۷). دیوانی مەولەوی. لێکۆڵینەوە و ...
  • نالی، مەلا خدر ئەحمەدی شاوەیسی. (۱۳۸۹). دیوانی نالی. لێکۆڵینەوە و ...
  • وەفایی، میرزا عەبدوڕڕەحیمی سابڵاخی. (۱۹۷۸). دیوانی وەفایی. لێکۆڵینەوەی محەمەد عەلی ...
  • وەلی دێوانە، ڕەزا. (۱۳۸۵). دیوانی وەلی دێوانە. وەرگێڕاوی ڕازی. سنە: ...
  • فارسی:آلن، گراهام. (۱۳۸۰). بینامتنیت. ترجمە پیام یزدانجو. تهران: نشر مرکز ...
  • احمدی، سعید. (۱۳۹۵). تجلی اشعار حافظ در ادبیات کردی. تهران: ...
  • پارسا، سید احمد. (۱۳۸۸). تاثیرپذیری شاعران کرد ایران و عراق ...
  • جوانمردی، مصطفی و طارق یاراحمدی. (۱۳۹۴). «تاثیرپذیری محوی کرد از ...
  • حافظ، شمس الدین محمد. (۱۳۶۲). دیوان حافظ. تصحیح پرویز ناتل ...
  • دشتی، هادی. (۱۳۹۷). نمود سنت های ادبی فارسی در دیوان ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۷). «تکامل یک تصویر». مجلە زبان و ...
  • شمس، اسماعیل. (۱۳۹۲). «حافظ در ادبیات کردی». کتاب حافظ (زندگی ...
  • مسبوق، سید مهدی. (۱۳۹۲). «روابط بینامتنی قرآن با خطبەهای نهج ...
  • نامورمطلق، بهمن. (۱۳۹۰). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه ها و کاربردها. ...
  • (۱۳۸۶). «ترامتنیت مطالعە روابط یک متن با دیگر متن ها». ...
  • نمایش کامل مراجع