لێکدانەوەی چەند پرسێکی پێوەندیدار بە خاڵبەنەدییەوە: پێناسە، شیکردنەوە و پۆلێنکاری

هەر چەشنە نووسینێک، بە تایبەتی نووسینی ئەکادیمی، ڕاگەیاندن و حکومی، پێویستی بە خاڵبەندی هەیە. لە ڕاستیدا، خاڵبەندی یەکێک لەو تایبەتمەندییە سەرەکییانەی زمانی نووسینە کە لە زمانی ئاخاوتن جیای دەکاتەوە. کاتێک قسە دەکەین، کەلک لە زۆر ئامرازی دەنگ و ئاماژە وەردەگرین، بەو مەبەستە کە بە شێوەی دڵخواز مەبەستەکەمان بە بەردەنگ بگەیەنین. ئەم وتارە بۆ نووسینی ئەکادیمی و تا ڕادەیەکیش ئیداری و میدیا ئامادە کراوە. خاڵبەندی نووسینی ئەدەبی و هونەری وەکوو شیعر و ڕۆمان سەربەستی زۆرتریان تێدایە، چونکە ئەمانە نووسینی داهێنەرانە و هونەرین. هەروەهاش، وەک لە توێژینەوەی بەردەستدا دەرکەوتووە لەبەرچاو گرتنی دوو خاڵ دەتوانێ لە یەکدەستکردنی خاڵبەندی لە دەقی نووسراوی کوردی نزیکترمان بکاتەوە کە بریتین لە یەکەم، خاڵبەندی ناکرێ تەنیا بە پێودانی زمانی زارەکی بکرێ، بەڵکوو دەبێ بە پێودانی ڕێزمانیش بێ. لە پاڵ ئەمەشدا، ڕستەیەک دەکرێ لە یەک وشە یان دەیان وشە پێکبێ و هەر ڕستەیەکیش بە خاڵ کۆتایی پێدێ. لە کۆتاییدا ئەوە دەرکەوتووە کە سەرەڕای چەندین هەوڵ و تەقەلا، ئێستاش دەقی نووسراوی کوردی خاڵبەندییەکی تا ڕادەیەکیش یەکدەستی نییە. بێجگە لە ئەوەش، خاڵبەندی زمانی نووسینی کوردی، وەکوو هەموو لایەنەکانی دیکەی زمانەکە، کەوتووەتە ژێر کارتێکەری زمانەکانی دراوسێ کە ڕەنگە بە شێوەی جیاواز خاڵبەندی بکەن.