بررسی تعامل قارچMacrophomina phaseolina و نماتد Meloidogyne javanica روی گیاه لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris)

نماتد مولد گره ریشه (Meloidogyne javanica) و قارچ عامل بیماری بلایت ذغالی (Macrophomina phaselolina) دو عامل مهم خسارت در مزارع لوبیا هستند که هر کدام به تنهایی باعث کاهش معنی دار محصول می گردند. از آنجا که احتمال حضور همزمان این دو بیماری در مزارع لوبیا بسیار زیاد است باید برآورد خسارتی از تعامل این بیمارگرها با توجه به جدایه های بومی و شرایط منطقه در دست داشت. تعامل نماتد مولد گره ریشه M. javanica و قارچ بیمارگر M. phaselolinaتحت شرایط گلخانه بر روی گیاه لوبیا سبز رقم "جماران ۴۱۸" در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار در پنج تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای به کار رفته شامل شاهد (بدون مایه تلقیح)، قارچ به تنهایی، نماتد به تنهایی، قارچ و نماتد همزمان، ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ و ابتدا قارچ دو هفته بعد نماتد بود. مایه تلقیح نماتد از یک توده تخم منفرد روی گوجه فرنگی و مایه تلقیح قارچ روی محیط ماسه و آرد ذرت تکثیر شد. در مرحله دوبرگی به هر گلدان که باید با نماتد تیمار می شد، به ازای هر گرم خاک ۳ عدد تخم و لارو سن دوم اضافه شد. در تیمارهایی که باید با قارچ آلوده می­شدند، مقدار دو گرم از مایه تلقیح قارچ پای ساقه هر بوته ریخته شد. پس از هفت هفته شاخص های رشدی گیاه میزبان و محصول آن، شاخص های تکثیر نماتد و میزان خسارت قارچ در هر تیمار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش­ترین علائم پژمردگی و خسارت و کاهش رشد گیاه در مایه زنی همزمان بود. از نظر تعداد گال روی ریشه، کمترین تعداد گال متعلق به تیمار ابتدا قارچ دو هفته بعد نماتد و بیش­ترین تعداد، متعلق به تیمار ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ بود. کمترین و بیش­ترین میزان ضریب تکثیر نماتد نیز به ترتیب مربوط به تیمار ابتدا قارچ دو هفته بعد نماتد و تیمار ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ بود. هم­چنین تمام تیمارهای دارای نماتد وزن ریشه ی بیش­تری داشتند. کمترین تاثیر در کاهش میزان رشد گیاه در تیمارهایی دیده شد که فقط با یک عامل بیماری زا آلوده شده بودند. نتایج این آزمایش حساسیت بالای گیاه لوبیا سبز به آلودگی همزمان توسط این دو عامل بیماری زا را نشان داد.