بهینه سازی الگوی کشت جهت افزایش بازده آبیاری در اراضی پایاب ملاصدرا در استان فارس

از آن جا که ایران با بجران شدید کمآبی به دلیل خشکسالیهای طولانی و سوء مدیریت منابع آب خود رو به رو است،بهینهسازی الگوی کشت به منظور افزایش بازده آبیاری، نه تنها باعث صرفهجویی در مصرف آب ارزشمند میشود، بلکه سببافزایش درآمد فعالیت کشاورزی میگردد. هدف مطالعهی حاضر، بیشینهسازی سود ناخالص سالانه، و تخصیص بهینهی آبهایسطحی و زیرزمینی در اراضی پایاب سد ملاصدرا شامل دشتهای کامفیروز و کربال است. به این منظور، از روشهای برنامهریزیجهت ارائهی یک الگوی بهینهی کشت توام با ،(CCLP) و برنامهریزی خطی با محدودیتهای تصادفی ،(DLP) خطی قطعیعدمقطعیت استفاده شد. برای بررسی اثر افزایش بازده آبیاری بر سود ناخالص سالانه، از چهار نمایشنامهی فرضی بازده آبیاری۹۵ و ۹۹ درصد اطمینان) استفاده ، ۷۰ و ۸۰ درصد در شرایط قطعیت و عدمقطعیت آب در دسترس (در سه سطح ۹۰ ،۶۰ ،۵۰شد. همچنین محصولات عمده منطقه مورد مطالعه، در قالب کشاورزی دیم و آبی و برای دو فصل بهار (خشک) و پائیز (پرباران)،مدنظر قرار گرفتند. اطلاعات لازم برای سطح زیر کشت و نوع محصولات، از بانک اطلاعات زراعی سازمان جهادکشاورزی استانفارس در سال ۱۳۹۲ ، و اطلاعات لازم برای اندازه بارندگی و آبهای سطحی و زیرزمینی از بخش آمار و اطلاعات سازمان آبمنطقهای استان فارس برای سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ استخراج گردیدند. نتایج نشان داد که با اعمال برنامهریزی بلندمدت جهتافزایش ۳۰ درصدی بازده آبیاری در مزرعه، سود ناخالص سالانه زارعین منطقه از ۳۹۰ میلیارد ریال به ۶۰۲ میلیارد ریال افزایشیافته و سالانه بیش از ۱ میلیون مترمکعب نیز در مصرف آبهای زیرزمینی صرفه جویی خواهد شد؛ بنابراین تحقیقات در زمینهفنآوریهای آباندوز و سرمایهگذاری در گسترش سامانههای نوین آبیاری که منجر به بهبود بازده آبیاری میگردد، پیشنهادمیشود.واژه های کلیدی: سد ملاصدرا، دشت کامفیروز، برنامهریزی خطی، محدودیت تصادفی