هدف فلسفه اسلامی و نسبت آن با اسلامیت فلسفه

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NASIM-9-2_011

تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1402

چکیده مقاله:

فلسفه اسلامی دانشی است که به دین اسلام منتسب شده و چرایی این انتساب بحث های فراوانی را برانگیخته است. یکی از روش های اثبات اسلامی بودن این فلسفه سنجش نسبت ارکان علمی آن با دین اسلام است. شناخت یک دانش با بررسی ارکان علمی آن دانش همچون موضوع، تعریف و مسائل علم به دست می آید و «غرض» یا هدف علم از جمله این ارکان است. سنجش نسبت غرض فلسفه با دین اسلام ما را در فهم چرایی انتساب این فلسفه به دین اسلام یاری خواهد کرد. فیلسوفان اسلامی در لابه لای تعریف فلسفه یا به شکل مستقل اهداف گوناگونی برای فلسفه ذکر کرده اند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای این اهداف گردآوری شده و سپس با روش توصیفی - تحلیلی، نسبت آن ها با اهدافی که دین برای آفرینش، بعثت انبیا یا نزول کتاب های آسمانی برشمرده، سنجیده شده است. اهداف فلسفه را می توان در پنج دسته علم به حقایق اشیا، معرفت به خداوند متعال، تکمیل نفوس، شباهت یافتن به خداوند و مبدل شدن به جهان عقلی جای داد. از میان این اهدف «علم به حقیقت اشیا» مهم ترین غرض محسوب می شود. این اهداف بر تعالیم اسلام منطبق یا دست کم به نوعی از این تعالیم متاثر و بهره مندند. این بررسی نشان می دهد که فلاسفه اسلامی در برشمردن اغراض فلسفه، غایات و اهدافی که در دین اسلام برای زندگی بشر آمده را در نظر داشته اند و همان اهداف را با زبان فلسفی برشمرده اند.

نویسندگان

حمید خدابخشیان خوانساری

استادیار گروه دائره المعارف علوم عقلی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آل یاسین، جعفر (۱۴۰۵ق)، الفارابی فی حدوده و رسومه، بیروت: ...
  • ابن رشد (۱۳۷۷)، تلخیص کتاب ما بعد الطبیعه، تهران: حکمت ...
  • ابن سینا (۱۳۷۹)، التعلیقات، قم: دفتر تبلیقات اسلامی حوزه علمیه ...
  • (۱۴۰۴ق)، الشفاء، الالهیات، قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. ...
  • (۱۳۸۵ق)، الشفاء، مدخل المنطق، قاهره: وزاره المعارف العمومیه. ...
  • (۱۹۸۰م)، عیون الحکمه، بیروت: دارالقلم ...
  • ابن فهد حلی، احمد بن محمد (۱۴۰۷ق)، عده الداعی، قم: ...
  • اخوان الصفا (۱۴۱۲ق)، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، بیروت: ...
  • اهری، عبدالقادر بن حمزه (۱۳۵۸)، الاقطاب القطبیه او البلغه فی ...
  • تفتازانی (۱۴۱۲ق)، تهذیب المنطق، در: الحاشیه علی تهذیب المنطق، قم: ...
  • تهانوی، محمدعلی (۱۹۹۶م)، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت: مکتبه ...
  • جرجانی، علی بن محمد (۱۳۷۸)، کتاب التعریفات، تهران: ناصرخسرو ...
  • حسن زاده آملی، حسن (۱۳۷۸)، ممد الهمم در شرح فصوص ...
  • حکیمی، محمدرضا (۱۳۸۰)، الحیاه، ترجمه احمد آرام، تهران: دفتر نشر ...
  • خدابخشیان، حمید (۱۳۹۰)، «واکاوی نسبت میان اسلام و فلسفه اسلامی»، ...
  • خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۸۴)، «هویت فلسفه اسلامی»، قبسات، ش ۳۵: ۹۷-۱۱۸ ...
  • رازی، محمد بن زکریا (۱۳۴۳)، سیرت فلسفی، تصحیح و مقدمه ...
  • رساله فی آراء الحکماء الیونانیین (۱۹۷۳م)، در: افلاطون فی الاسلام، ...
  • شهرزوری، شمس الدین (۱۳۸۳)، رسائل الشجره الالهیه فی علوم الحقائق ...
  • شیخ صدوق، محمد بن علی (۱۳۹۸ق)، التوحید، قم: جامعه مدرسین. ...
  • (۱۳۸۵ق)، علل الشرائع، قم: داوری، افست از نسخه نجف اشرف: ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۰)، اسرار الآیات، تحقیق محمد ...
  • (بی تا)، الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: بیدار. ...
  • (۱۴۱۰ق)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه. بیروت: دار احیاء ...
  • (۱۳۵۴)، المبدا و المعاد، تحیق سید جلال الدین آشتیانی، تهران: ...
  • (۱۳۸۷)، المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تهران: بنیاد حکمت ...
  • (۱۳۶۳)، مفاتیح الغیب، تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۲)، نهایه الحکمه، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • عبودیت، عبدالرسول (۱۳۸۲)، «آیا فلسفه اسلامی داریم؟»، معرفت فلسفی، ش ...
  • فارابی، ابونصر محمد (۱۴۱۳ق)، کتاب التعلیقات، در: الاعمال الفلسفیه، بیروت: ...
  • (۱۴۰۸ق)، المنطقیات للفارابی، قم: مکتبه آیه الله المرعشی ...
  • قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود (۱۳۸۳)، شرح حکمه الاشراق، ...
  • کلینی (۱۳۶۲)، اصول کافی، تهران: اسلامیه ...
  • کندی، ابواسحق (۱۹۵۰م)، «رساله الکندی فی الابانه عن سجود الجرم ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۰)، شرح الاسفار الاربعه، تحقیق و نگارش ...
  • ملکیان، مصطفی (۱۳۸۵)، «فلسفه اسلامی، هستی و چیستی»، نقد و ...
  • نراقی، ملا مهدی (۱۳۸۰)، شرح الالهیات من کتاب الشفاء، قم: ...
  • هروی، نظام الدین احمد (۱۳۶۳)، انواریه (ترجمه و شرح حکمه ...
  • یزدی، ملا عبدالله بن حسین (۱۴۱۲ق)، الحاشیه علی تهذیب المنطق، ...
  • نمایش کامل مراجع