تفسیر روایات «معرفه الله بالله» در نگاه کلینی و شیخ صدوق و علامه مجلسی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 36

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NASIM-9-2_004

تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1402

چکیده مقاله:

متون دینی ضمن بیان طرق متعدد شناخت خداوند، راهی با مضمون «معرفه الله بالله» پیش روی انسان ها قرار داده اند. برای نمونه از امیرالمومنین (ع) نقل شده است: اعرفوا الله بالله ... . کلینی، صدوق و همچنین مجلسی در تفسیر این روایت مطالبی نوشته اند که به نظر می رسد با چالش هایی مواجه است. در تفسیر کلینی از این روایت، دو احتمال وجود دارد: یکی تفسیر سلبی و تنزیهی و دیگری تفسیر براساس تشبیه در عین تنزیه. صدوق درصدد است تفسیری براساس توحید افعالی و نظام طولی عالم ارائه دهد. مجلسی نیز وجوه متعددی در شرح این روایت بیان می کند و از میان آن ها بهترین وجه را بیان ادله ای می داند که به سبب آن معرفت حاصل می شود. برخی از این دیدگاه ها به لحاظ محتوایی دچار اشکال اند و برخی دیگر فارغ از اینکه تفسیر این روایات باشند، بیانگر مطلبی صحیح و دقیق اند، اما نمی توان آن ها را تفسیری برای این روایات به حساب آورد. این پژوهش در صدد است با روش تحلیلی توصیفی، دیدگاه این سه محدث بزرگ را در این باب تحلیل و بررسی کند. بررسی این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که روشن شود مباحث اعتقادی و معارفی که در متون دینی شیعه بیان شده نیازمند تفقه و ژرف اندیشی است و حتی محدثین بزرگ نیز ممکن است در این زمینه دچار خطا شوند.

نویسندگان

سجاد ضیایی

دانش پژوه سطح چهار فلسفه اسلامی، مرکز تخصصی آموزش فلسفه اسلامی، حوزه علمیه، قم، ایران

محمد رضاپور

استادیار گروه کلام، دانشکده حکمت و دین پژوهشی، دانشگاه بین المللی جامعه المصطفی، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین (۱۳۷۹)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، ...
  • ابن بابویه قمی، محمد بن علی (۱۳۶۷)، من لا یحضره ...
  • (۱۳۹۸ق)، التوحید، قم: جامعه مدرسین ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۴۰۴ق)، تحف العقول، قم: ...
  • ابن میمون، موسی (بی تا)، دلاله الحائرین، آنکارا: مکتبه الثقافه ...
  • اتین ژیلسون (۱۳۷۱)، عقل و وحی در قرون وسطی، ترجمه ...
  • اندرهین، اولین (۱۳۸۴)، عارفان مسیحی، ترجمه حمیدرضا محمودیان، قم: مرکز ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۷)، توحید در قرآن، قم: مرکز نشر ...
  • خرمیان، جواد (۱۳۸۷)، قواعد عقلی در قلمرو روایات، قم: سهروردی ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۶)، تفسیر القران الکریم، قم: ...
  • (۱۳۶۸)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، قم: مکتبه المصطفوی. ...
  • (۱۳۸۲)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تهران: بنیاد حکمت صدرایی. ...
  • (۱۳۸۵)، شرح الاصول الکافی، تهران: بنیاد حکمت صدرایی ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۴۱۷ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات ...
  • فرانکلین لو فان باومر (۱۳۸۵)، جریان های اصلی اندیشه غربی، ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن (۱۴۰۶ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین (ع) ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • کمره ای، محمدباقر (۱۳۸۵)، ترجمه و شرح اصول کافی، تهران: ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴ق)، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، ...
  • (۱۴۰۳ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۸۶)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا ...
  • مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق)، الامالی، قم: کنگره شیخ مفید ...
  • موسوی خمینی، سید روح الله (۱۳۸۲)، چهل حدیث، تهران: موسسه ...
  • میرداماد، محمدباقر (۱۳۷۴)، القبسات، تهران: دانشگاه تهران. ...
  • (۱۴۰۳ق)، التعلیقه علی اصول الکافی، قم: خیام ...
  • نمایش کامل مراجع