اجرای قانون کشف حجاب در شهر قم (بررسی اسنادی)

حجاب در تاریخ معاصر ایران با ورود فرهنگ و اندیشه ­های غربی و دخالت سلبی حکومت­ ها ابعاد پیچیده ­ای پیدا کرده است. مسلما هرگونه بررسی و چاره اندیشی در مورد آن نیازمند بررسی ریشه­ای شکل مواجهه عمومی با رفع و کشف حجاب و البته مطالعه سیاست­ های حکومت ­ها در قبال آن مسئله می­باشد. شهر قم به عنوان یک شهر مذهبی با تمرکز روحانیت در آن، می­تواند مورد مطالعاتی مناسبی در این زمینه محسوب شود. در این تحقیق با روشی توصیفی تحلیلی، طی تحقیقی کتابخانه­ای و با بهره مندی از اسناد و مدارک آرشیوی موجود در آنها به بررسی و البته تحلیل موضوع پرداخته و در کنار آن تلاش شده با استفاده از خاطرات افراد آگاه معاصر رویداد(تاریخ شفاهی) بر جنبه استنادی و اقناعی کار افزوده شود. نتایج و یافته های تحقیق را می­توان این گونه بیان کرد که سیاست­ ها و روش­ های حکومت رضاشاه در زمینه اجرای قانون کشف حجاب در قم، به دو بعد تبلیغاتی و اجرایی قابل تقسیم بندی است. ابعاد تبلیغاتی معمولا در قالب مراسم و جشن­ های کشف حجاب، که بیشتر رویه­ ای فرمایشی و نمایشی داشت، دنبال می­شد و جنبه اجرایی آن که به مرور نسبت به جنبه اول، پررنگ تر، جدی­تر و خشن­تر شد؛ شامل ممانعت از حضور و برخوردهای تند با بانوان محجبه در مدارس، ادارات، معابر و اجتماعات عمومی بود. روش تقابل مردم و علما نیز در برابر قانون کشف حجاب عموما، بیشتر روشی تدافعی بود نه تهاجمی.