تبعات شیوع امراض حیوانی: بررسی مرگ و میر احشام در ایران دهه۱۳۰۰ش

بیماری­های مهلک و مسری را می­توان از چالش های مهم جامعه ایران پیشامدرن بشمار آورد؛ فقدان زیرساخت­های بهداشتی - درمانی مناسب و ناکارآمدی طب سنتی، زمینه را برای شیوع بیماری­های کشنده هموار نموده و خسارات مالی و جانی هولناکی به توده مردم ایران وارد می­کرد. این بیماری­ها فقط مختص انسان­ها نبود، بلکه بعضا امراض حیوانی و دامی را نیز شامل می­شد؛ یکی از این موارد، بروز و شیوع گسترده بیماری­های طاعون و سیاه زخم در بین چارپایان اهلی بویژه گاوها طی سال­های نخستین قرن۱۴ش بود. در این مقاله، بر مبنای روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، و با تاکید بر­ واکاوی داده­های مجلات و اسناد مراکز آرشیوی، درصدد پاسخ به این سوال هستیم که شیوع این بیماری های مرگبار در میان گاوها از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با چه تبعاتی همراه بود؟ یافته­ها بیانگر آن است که تبعات مرگ و میر احشام در دوره مورد نظر ابعادگوناگون جامعه را دربرگرفته است؛ بروز تنگناهای معیشتی برای اقشار روستایی، تهدید بهداشت عمومی و سلامت افراد جامعه، آسیب جدی به اقتصاد زراعی کشور، نقصان در درآمد مالیاتی دولت، صدمه به اقتصاد دامپروری، لطمه به اقتصاد تجاری و حوزه صادرات دامی، تکاپوهای نمایندگان مناطق آسیب دیده در مجلس شورای ملی، اعطای بسته­های حمایتی به مردم آسیب دیده و تکاپوهای دولت برای ایجاد و گسترش زیرساخت­های درمانی و بهداشتی مدرن از عواقب مرگ و میر احشام در ایران آن زمان بود.