سفال نوشته های اشکانی: پراکنش، کارکرد و مضامین

سفال نوشته در کنار متون کلاسیک، چرم نوشته، سکه، سنگ نبشته و دیگر یافته های باستان شناختی و تاریخی اطلاعات دست اولی از دوره اشکانی در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. متون به خط پهلوی اشکانی، آرامی و یونانی با جوهر یا از طریق کندن روی سطح این سفال ها نوشته شده اند. سفال نوشته از مناطق مختلف شاهنشاهی اشکانی و از محوطه های نسا، تورنگ تپه، نیپور، قومس، قلعه ضحاک، آشور، تونینیر، گسل بم، تخچرآباد، تل رضوان، قوشه تپه، ارک تپه و قلعه نهبندان به دست آمده است. روش تحقیق این نوشتار تحلیلی - توصیفی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای است و هدف از آن بررسی کارکرد سفال نوشته ها، محدوده زمانی، پراکنش و میزان استفاده از آنها در گستره قلمرو اشکانیان و نوع اطلاعات موجود در متن سفال نوشته ها است. مطالعه متن سفال نوشته های مکشوفه از قلمرو اشکانیان نشان داد که سفال نوشته در این دوره کاربردهای متنوعی داشته که می توان به برچسب کالا، رسید دریافت و پرداخت اجناس، نامه های رد و بدل شده بین افراد و سرمشق کاتبان اشاره کرد. قرن اول ق. م اوج استفاده از سفال نوشته در قلمرو اشکانی با تاکید بر ناحیه شرقی است اما شواهدی از تداوم آن تا پایان حضور اشکانیان در دست است. این اسناد حاوی اطلاعات ارزشمندی در خصوص نظام مالی و اقتصادی، مذهب، نظام اداری، مباحث تاریخی و غیره هستند.