معیارشناسی دستیابی به مصادیق برخی مفاهیم نامصرح اخلاقی در قرآن

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 37

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ETHICS-13-4_002

تاریخ نمایه سازی: 6 اسفند 1402

چکیده مقاله:

برخی آموزه­های مهم اخلاقی که در روایات اهل­بیت علیهم­السلام به شکل گسترده یاد شده­اند، در قرآن کریم به نام آن­ها تصریح نشده و به­ظاهر، در معارف و احکام قرآن کریم یافت نمی­شوند، در حالی که از یک سو اهمیت آن­ها ایجاب می­کند در قرآن کریم (به عنوان ثقل اکبر) از آن­ها یاد شده باشد و از سوی دیگر بازتاب گسترده آن­ها در روایات نشان حضور این آموزه­ها در قرآن کریم است، زیرا روایات اهل بیت علیهم­السلام برگرفته از قرآن کریم ­اند.این مقاله، عهده­دار بیان معیاری برای دستیابی به مصادیق قرآنی این­گونه مفاهیم اخلاقی است و برای­نمونه در پی معیار­شناسی دستیابی به مصادیق اصل معاشرتی «مدارا» است و به نتایج زیر دست یافته است: ۱. هرچند در قرآن کریم واژه «مداراه» نیامده است، مصادیق مدارا در قرآن کریم یاد شده­اند (دست­کم، بیست مصداق). ۲. برای شناسایی مصادیق قرآنی مدارا معیارهایی وجود دارد که به کمک آن­ها مصادیق یادشده قابل شناسایی­اند. ۳. شناسایی مصادیق مدارا با کمک «گوهر معنایی مدارا» و «روایات تفسیری» امکان­پذیر است. ۴. از راه تصریح مفسران و مترجمان قرآن نمی­توان به مصادیق مدارا راه یافت و تنها در حد «تایید» می­توان از آن­ها بهره برد. روش تحقیق در این مقاله، نقلی- وحیانی و روش پردازش اطلاعات (داده­پردازی) آن تبیینی و تحلیلی، و روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه­ای است.

نویسندگان

علی مدبر (اسلامی)

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

زهرا غلامی

دانش آموخته سطح سه موسسه آموزش عالی معصومیه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم (در این مقاله برای ترجمه آیات قرآن. از ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد (۱۳۶۷). النهایه فی غریب الحدیث ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق) (۱۳۶۲). الخصال. تحقیق: ...
  • (شیخ صدوق) (۱۳۷۸ق.). عیون اخبار الرضا۷. تحقیق: مهدی لاجوردی. قم: ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۶۳). تحف العقول عن ...
  • ابن فارس، احمد (بی‎تا). معجم مقاییس اللغه. تحقیق: عبدالسلام محمد ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (۱۴۱۴ق.)؛ لسانالعرب. بیروت: دارصادر ...
  • آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی (۱۳۶۶). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد (۱۳۷۱ق.). المحاسن. تحقیق: جلال ...
  • بستانی، فواد افرام (۱۳۷۵)؛ فرهنگ ابجدی. تهران: انتشارات اسلامی ...
  • تهانوی، محمدعلی (۱۹۶۷م.). کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. تهران: مکتبه ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۳۷۶ ق.). الصحاح تاج اللغه و ...
  • حسن بن علی، امام یازدهم۷ (۱۴۰۹ق.). التفسیر المنسوب الی الامام ...
  • حسین یوسف، موسی (۱۴۱۰ق.). الافصاح فی فقه اللغه. قم: مکتب ...
  • دهخدا، علی اکبر و دیگران (۱۳۷۳). لغت نامه. تهران: موسسه ...
  • زمخشری، محمود بن عمر (۱۳۸۶). مقدمه الادب. تهران: موسسه مطالعات ...
  • (۱۹۷۹م.). اساس البلاغه. بیروت: دار صادر ...
  • صفار، محمد بن حسن (۱۴۰۴ق.). بصائر الدرجات الکبری (فی فضائل ...
  • صفوی، سیدمحمدرضا (۱۳۸۶). ترجمه قرآن بر اساس المیزان. قم: دفتر ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۳۹۳ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: اعلمی ...
  • عسکری، حسن بن عبدالله (۱۴۰۰ق.). الفروق فی اللغه. بیروت: دار ...
  • عیاشی، محمدبن مسعود (۱۳۸۰ق.). التفسیر (تفسیر العیاشی). تحقیق: سیدهاشم رسولی. ...
  • غزالی، ابو حامد محمدبن محمد (بی‎تا). احیاء علوم الدین. بیروت: ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۴ق.). کتاب العین. به کوشش المخزومی ...
  • فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی (۱۴۱۵ق.)، تفسیر الصافی. ...
  • فیومی، احمدبن محمد (۱۴۱۴ق.). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر ...
  • کلینی، محمد بن ‎یعقوب (۱۴۰۷ق.). الکافی. به کوشش علی اکبر ...
  • مازندرانی، محمدصالح بن احمد (۱۳۸۲ق.). شرح الکافی. الاصول و الروضه. ...
  • مجلسی، محمد باقر بن محمدتقی (بی‎تا). بحار الانوار الجامعه لدرر ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۳۶۳). مرآه العقول. تصحیح: سیدهاشم رسولی محلاتی. ...
  • مدبر (اسلامی)، علی (۱۴۰۱). معاشرت با مومنان. قم: موسسه بوستان ...
  • مصطفوی، حسن (۱۴۳۰ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بیروت-لندن: دارالکتب ...
  • مظفر، محمدرضا (۱۳۷۹). المنطق. موسسه اسماعیلیان: قم ...
  • مهنا، عبدالله علی (۱۴۱۳ق). لسان اللسان: تهذیب لسان العرب، بیروت: ...
  • هاشمی رفسنجانی، اکبر و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن ...
  • نمایش کامل مراجع