فراسنجه های زیستی دوجنسی سن سبز پستهBrachynema signatum Jakovlev (Hemiptera: Pentatomidae) روی مغز پسته

پسته مهم­ترین محصول باغی است که در مناطق مرکزی ایران به طور گسترده کشت می شود. صادرات سالانه این محصول به ۱۰۰۰۰۰ تن می رسد که رتبه دوم پس از درآمد نفتی کشور را دارد. کرمان مهم­ترین استان تولید کننده پسته در ایران است. بالاترین سطح زیرکشت از اراضی تولید پسته در این استان به ارقام کله قوچی، احمدآقایی، اوحدی و اکبری اختصاص دارد. درختان پسته توسط بسیاری ازآفات مورد حمله قرار می گیرند. سن سبز پسته Brachynema signatum (Hem.: Pentatomidae) از آفات مهم و کلیدی پسته در ایران است. حشرات بالغ و پوره­های این آفت از میوه های در حال رشد پسته تغذیه و خسارت قابل توجهی به قسمت رویی ایجاد می کنند که موجب ریزش میوه می شوند. سن های بدبو ناقل قارچ بیماری زای Nematospora coryli Peglion هستند که باعث چوب پنبه ای شدن پسته و بوی تا حدودی تلخ و بد پسته می گردند. در مناطق پسته کاری ایران، این آفت در باغات پسته سرتاسر استان کرمان وجود دارد و می تواند چهار تا پنج نسل در سال تولید کند. در این پژوهش فراسنجه های جدول زیستی باروری- دو جنسی سن سبز پسته در اتاقک رشد با شرایط دمایی ۱ ± ۲۷ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵± ۶۵ درصد و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی روی مغز تازه پسته رقم کله قوچی، مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه ی جدول زیستی با ۱۰۰ عدد تخم هم زاد سن انجام شد. تمامی سنین پورگی و حشرات کامل تا پایان عمر، هر روز با مغز تازه پسته رقم کله قوچی تغذیه شدند و داده های بقا و تولید تخم روزانه، جهت تشکیل جدول زیستی باروری- دو جنسی مرحله سنی، ثبت گردید. نتایج نشان داد میانگین کل زمان رشد از تخم تا مرگ افراد بالغ ۸۵/۸۳ روز می باشد. ماده ها در روز ۳۶ شروع به تخم گذاری کردند و در روز ۴۴ به اوج تخم گذاری خود رسیدند و سپس این روند به تدریج کاهش یافت تا اینکه میزان تخم گذاری در روز ۸۶ به صفر رسید. نرخ ذاتی افزایش جمعیت برابر با ۰۰۳۰/۰±۰۸۴/۰ (ماده/ماده/روز)، نرخ خالص تولید مثل برابر با ۱۸/۱۱±۷۸/۷۸ (نتاج/فرد) و نرخ ناخالص تولید مثل برابر با ۱۷/۱۵±۱۴/۱۴۰ (نتاج/فرد)، مدت زمان یک نسل برابر با ۳۸۷/۰ ± ۵۵/۵۱ (روز) و نرخ متناهی افزایش جمعیت برابر ۰۰۳/۰±۰۸۸/۱ (ماده/ماده/روز) بدست آمد. از جدول زیستی باروری می توان برای تجزیه و تحلیل و درک تاثیر عوامل خارجی و گیاهان میزبان بر رشد، بقا، تولید مثل و نرخ ذاتی افزایش جمعیت حشرات استفاده نمود. کیفیت گیاه میزبان عامل موثری بر باروری و نرخ رشد جمعیت حشرات گیاهخوار است. تجزیه و تحلیل جدول زیستی باروری به دست آمده در این مطالعه نشان داد که B. signatum رشد مناسبی در رژیم غذایی طبیعی داشته است. این نتایج می تواند به درک تغییرات جمعیت حشره مورد مطالعه در شرایط مزرعه و تصمیم گیری و مدیریت بهتر این آفت در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات (IPM) برای محصول مهم اقتصادی پسته کمک کند.