ارزیابی توسعه فضای سبز خصوصی با رویکرد برنامه ریزی مشارکتی (مورد مطالعه: محله مهرآباد شهر اصفهان)

سابقه و هدف: کاهش فضای سبز شهری و اهمیت آن اتخاذ راهبردهای همه جانبه را ضروری می نماید. موضوع اساسی در این بحث علاوه بر توسعه فیزیکی، مقوله توسعه انسانی یعنی مشارکت توسط مردم محلی و کنترل آن­ها بر فرآیند توسعه است. بر اساس بررسی انجام شده و طبق سرانه ­ی فضای سبز بدست آمده در پژوهش، سرانه فضای سبز محله مهرآباد اصفهان ۴.۴ مترمربع می باشد که براین اساس با چالش کمبود فضای سبز مواجه است. پژوهش حاضر با هدف سنجش تمایل به توسعه­ ی کمی و کیفی فضای سبز خصوصی در محله مهرآباد با استفاده از برنامه ­ریزی مشارکتی و سنجش اثرات این توسعه بر زندگی ساکنین انجام شد.مواد و روش­ ها: برای دستیابی به این هدف ابتدا ابعاد، معیارها، زیرمعیارها و شاخص ­های برنامه ­ریزی مشارکتی و توسعه ­ی فضای سبز خصوصی شناسایی شد. سپس این شاخص ­ها در غالب پرسشنامه ­ای با طیف پنج­ تایی لیکرت تنظیم شد و این پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران بین ۳۰ نفر از ساکنین محله ­ی مهرآباد توزیع شد. پس از سنجش روایی و پایایی، پرسشنامه بین ۳۷۵ نفر از ساکنین توزیع شد. سپس با استفاده از نرم ­افزار SPSS و مدل رگرسیون گام ­به ­گام به تجزیه و تحلیل استنباطی معیارها و شاخص­ ها پرداخته شد.نتایج و بحث: در تجزیه و تحلیل استنباطی معیارها و شاخص ­ها دو تحلیل رگرسیون گام ­به­ گام انجام شد. به­ منظور تحلیل در رگرسیون گام ­به ­گام جدولی تحت عنوان میانگین نمرات ابعاد برنامه ­ریزی مشارکتی، تمایل به توسعه ­ی فضای سبز خصوصی و ابعاد اثرات توسعه­ ی فضای سبز خصوصی بر زندگی ساکنین محله تنظیم شد. در مجموع ۶۱ شاخص در نظر گرفته شد. بدلیل اینکه داده­ های استفاده شده در رگرسیون باید به­ صورت فاصله ­ای یا نسبی باشند، بنابراین میانگین هریک از ابعاد درنظر گرفته شده است. در تحلیل رگرسیون گام­ به­ گام اول اثرات ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برنامه ­ریزی مشارکتی بر تمایل شهروندان به توسعه ­ی کمی و کیفی فضای سبز خصوصی مورد بررسی قرار گرفت. می­توان گفت از بین ابعاد برنامه­ ریزی مشارکتی تنها بعد اقتصادی اثرگذار و ابعاد فرهنگی و اجتماعی بر تمایل ساکنین محله به توسعه ­ی فضای سبز خصوصی موثر نیستند. در تحلیل دوم هم از رگرسیون گام به گام استفاده شد. در این تحلیل تمایل به توسعه­ ی کمی و کیفی فضای سبز خصوصی به عنوان متغیر مستقل و هرکدام از بعدهای اثرات توسعه­ ی فضای سبز خصوصی بعنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. از تحلیل دوم می ­توان نتیجه گرفت، توسعه­ ی کمی و کیفی فضای سبز خصوصی بر ابعاد کالبدی، فرهنگی و زیست­ محیطی ساکنین محله تاثیرگذار است و بر ابعاد اجتماعی و اقتصادی تاثیری ندارد.نتیجه ­گیری: تجزیه و تحلیل اطلاعات به ­دست ­آمده نشانگر آن است که بین ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برنامه ­ریزی مشارکتی، ساکنین از نظر اجتماعی و فرهنگی تمایل به توسعه­ ی فضای سبز خصوصی دارند. از بین این ابعاد مشکل ساکنین در بعد اقتصادی و کمبود زمین و هزینه برای فضای سبز می­ باشد. همچنین توسعه­ ی فضای سبز خصوصی بر ابعاد کالبدی، زیست­ محیطی و فرهنگی ساکنان محله تاثیر مطلوب و بر ابعاد اجتماعی و اقتصادی تاثیر مطلوبی ندارد.