آسیب شناسی برنامه های آموزشی تلویزیونی (با نگاهی به مجموعه مدرسه ایران و فیلیمو مدرسه)

برنامه سازی تلویزیونی آموزشی یکی از مهم ترین حوزه های تولیدات تلویزیونی است که تا زمان همه گیری کرونا کمتر به آن توجه شده بود، و در حالی که در دنیا نمونه های موفق برنامه های تلویزیونی آموزشی تولید و پخش شده بود در ایران صرفا برنامه های آموزش محور از شبکه آموزش و آن هم به صورت مستقیم و عینا شبیه به کلاس درس و مدرسه تولید شد. حال اینکه حوزه برنامه سازی آموزشی یک حوزه اثرگذار و مهم است که با طراحی درست و به کارگیری بهینه از عناصر برنامه سازی می توان نقش به سزایی در آموزش و عدالت آموزشی ایفا کرد.این پژوهش سعی دارد تا با آسیب شناسی مجموعه های «مدرسه تلویزیونی ایران» و «فیلیمو مدرسه» با روش مطالعه موردی و مطالعه تطبیقی نقاط قدرت و ضعف هر یک را استخراج و با مقایسه هر دو مجموعه اصول و قواعدی برای تولید و عرضه فیلم های آموزشی مناسب با نیازهای مخاطب را پیشنهاد کند. براین اساس یافته های پژوهش شامل مولفه های ساختاری و محتوایی هستند. مولفه های ساختاری دربرگیرنده قالب و شیوه های قابل مشاهده و مجموعه روابط نظام مند حاکم بر اجزای داخلی یک رویداد یا پدیده هستند که در این پژوهش ۱۵ مولفه را شامل می شود و مولفه های محتوایی که در این پژوهش شامل ۵ مولفه هستند کلیه عوامل و ویژگی های مربوط به محتوای رویداد است که می تواند در قالب و ساختارهای مختلف و در ترکیب با توانائی ها و سرمایه ها، ظهور و بروز یابند. در پایان علاوه بر پیشنهاداتی برای افزایش کیفیت و اثرگذاری یک برنامه آموزشی، جدول مولفه های مهم در برنامه سازی آموزشی نیز برای استفاده برنامه سازان در طراحی برنامه ارائه شده است.