تغییر اقلیم، عاملی اثرگذار در افزایش آتش سوزی ها در ناحیه رویشی هیرکانی شرقی

تغییر اقلیم، یکی از عوامل تهدیدکننده اکوسیستم های طبیعی است. اثر تغییر در متغیرهای اقلیمی به ویژه در اکوسیستم هایی که در شرایط خشک و نیمه خشک قرار دارند، مشهودتر است. یکی از نشانه های اصلی تغییر اقلیم، افزایش گرمایش زمین است که اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم های طبیعی در پی خواهد داشت و از پیامدهای مهم آن، افزایش وقوع آتش سوزی ها در رویشگاه های جنگلی و مرتعی است (Jolly et al., ۲۰۱۵).آتش سوزی، یکی از مهم ترین عوامل مخرب اکوسیستم های جنگلی و مرتعی است که سالانه هزاران هکتار از درختان، درختچه ها و گیاهان مرتعی را نابود می کند (Roman et al., ۲۰۱۳). طی سال های اخیر، آتش سوزی در رویشگاه های جنگلی و مرتعی ناحیه رویشی هیرکانی در استان های شمالی ایران افزایش چشمگیری داشته است. براساس گزارش های ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری، علل وقوع این آتش سوزی ها، بسیار متعدد بوده اند، اما به طور کلی، عوامل اقلیمی و عوامل انسانی، نقش مهمی در وقوع این آتش سوزی ها داشته اند. اگرچه انسان، عامل اصلی اغلب آتش سوزی ها چه به صورت عمدی و چه به صورت سهوی است (Flannigan et al., ۲۰۰۰؛ Joosse, ۲۰۲۰؛ Kolanek et al., ۲۰۲۱؛ Reilley et al., ۲۰۲۳)، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم نیز از عوامل مهم آتش سوزی در رویشگاه های طبیعی بیان شده است (Jolly et al., ۲۰۱۵؛ یوسفی و جلیلوند، ۱۳۸۹).رویشگاه های جنگلی و مرتعی هیرکانی شرقی (مشخصا عرصه های طبیعی استان گلستان)، از مهم ترین مناطق مستعد آتش سوزی در کشور هستند که طی دهه های اخیر، چندین هزار هکتار از آنها، در اثر آتش سوزی از بین رفته اند. به نظر می رسد اقلیم خاص هیرکانی شرقی از نظر دما و محدودیت بارش، در افزایش وقوع آتش سوزی ها طی سال های اخیر موثر بوده است.