تناسب گرایی یا اشتباه مقنن از منظر اخلاق قضایی (بررسی موردی ماده ۳۰۷ قانون مجازات اسلامی)

زمینه: از اواسط قرن هیجدهم راه حل­های رضایت­بخشی پیش روی افراد قرار داده شد که با بکارگیری و اثبات آنها و وجود شرایط شخصی و عینی زمینه تناسب­ سازی در مسولیت­ کیفری فراهم می­ گردید؛ در این میان قانونگذار نیز با همین رویکرد در دوره های تقنینی سعی بر تناسب سازی موانع مسئولیت کیفری داشته است. در پژوهش حاضر با تاکید بر ماده ۳۰۷ قانون مجازات اسلامی سعی شده است تناسب ­گرایی یا اشتباه مقنن از منظر اخلاق قضایی مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه­ گیری: یکی از این موانع مسئولیت و موضوع این پژوهش"مانع مستی"می ­باشد که مقنن در یک ابداع رو به جلو حالات مختلفی از تناسب ذهنی­گرا در مانع مستی در جرائم مشمول قصاص (در کنار دیگرجرائم حدی وتعزیر ) را تصویب نموده است، بدین نحو که در ماده ۳۰۷  ق.م.ا به ظاهر سنجه­ هایی از راههای رفع موانع مسولیت­ کیفری که به تناسب واقعی تصمیم قضایی منجر شود، مورد پیش بینی قرار گرفته است، اما واررسی حالات مورد تصویب در این نص قانونی، در نگاه اول لایحه های بی­ اخلاقی به چشم می آید و بعضا مغایر با دیگرمواد قانون مجازات اخلاقی از جمله ماده ۱۵۴ می ­باشد. بنابراین در این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی به این دو پرسش پاسخ داده خواهد شد؛ آیا رویکرد مقنن تناسب­ سازی در ماده ۳۰۷ بوده ؟ آیا ماده ۳۰۷ استثناء در مانع مستی در قتل عمد در موانع رفع مسولیت کیفری است، یا اشتباه مقنن می­ باشد؟ بررسی این پژوهش حاکی از رویکرد تناسب­ گرایانه مقنن در جنایات مشمول قصاص در حالت مستی می ­باشد، که نشان از موقعیت­ سنجی تقنینی و عدم مغایرت قانونی دارد.