ترکیبات شیمیایی و فعالیت ضد باکتریایی اسانس های ریحان (Ocimum baslicum L.)، رزماری (L. Rosmarinus officinalis) و زیره سبز (L. Cuminum cyminum) در مقایسه با نیسین

ریحان، رزماری و زیره سبز از جمله گیاهان دارویی با کاربردهای غذایی فراوان هستند. هدف از مطالعه حاضر بررسی ترکیبات شیمیایی و خواص ضد باکتریایی اسانس این گیاهان در مقایسه با نیسین بر کنترل رشد مهم ترین باکتری های بیماری زا با منشا غذایی است. نمونه های اسانس به روش تقطیر با آب به کمک دستگاه کلونجر تهیه و اجزاء آن به وسیله گاز کروماتوگرافی مجهز به طیف سنجی جرمی شناسایی گردید. در ادامه اثرات ضد باکتریایی اسانس ها در مقایسه با نیسین به روش انتشار در آگار و همچنین حداقل غلظت بازدارندگی رشد (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) به روش مایکرودایلوشن در برابر سویه های استافیلوکوکوس اورئوس PTCC ۱۳۳۷، لیستریا مونوسیتوژنز ATTC ۱۹۱۱۸،  باسیلوس سرئوس PTCC ۱۸۵۷، اشریشیاکلی PTCC ۱۷۶۳، پسودوموناس آئروژینوزا PTCC ۱۰۷۴ و سالمونلا تیفی موریوم ATCC ۱۴۰۲۸ بررسی شد. نتایج نشان داد مهم ترین جزء در اسانس ریحان ترکیب لینالول (۳۳/۵۲ درصد)، در اسانس رزماری ترکیبات ۸،۱ -سینئول (۸/۱۷ درصد)، کامفور (۶/۱۶ درصد)، α-پینن (۶۱/۱۳ درصد)، و در اسانس زیره ی سبز اجزاء کومین آلدئید (۶۷/۳۹ درصد)، γ- ترپینن (۳۵/۱۷ درصد) و p- سیمن (۹۶/۱۵ درصد) بودند. تمامی اسانس ها و نیسین بر رشد باکتری های هدف اثر بازدارندگی داشتند. حساس ترین باکتری ها در برابر اسانس های ریحان، رزماری و زیره ی سبز به ترتیب سالمونلا تیفی موریوم (µg/ml ۱۲۵)، پسودوموناس آئروژینوزا (µg/ml ۳۱) و لیستریا مونوسیتوژنز (µg/ml ۱۲۵) بودند. نتایج به دست آمده نشان داد اثر ضد باکتریایی اسانس تحت تاثیر نوع اسانس و سویه باکتریایی هدف قرار دارد. احتمالا اسانس های ریحان، رزماری و زیره سبز بتوانند به عنوان جایگزین مناسب نگهدارنده های شیمیایی در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرند.