تاملی در ماهیت دعای ملحون و بررسی سر عدم تعالی آن

مسئله اصلی این پژوهش تاثیر وضعی و تکوینی الفاظ و کلمات در نظام هستی با تمرکز بر مسئله استجابت دعای ملحون است. دعای ملحون دعایی است که با الفاظ غلط و اعراب ناصحیح ادا می­شود که طبق روایتی از امام جواد علیه­ السلام، چنین دعایی بالا نمی رود. یافته اصلی این پژوهش – که از نوع پژوهش­ های کتابخانه ­ای و اسنادی و به شیوه تحلیل عقلی و منطقی داده­ ها به نگارش در آمده – آن است که استجابت دعا اثر نفس انسانی است که به اذن الهی در نظام تکوین اثرگذار است. نفسی که با ابراز فقر،  به مبدا هستی متصل می­شود، از قدرت آن مبدا در اثرگذاری بر امور مختلف بهره ­مند می­شود. از آنجا که حقیقت نفس به قدرت الهی متصل شده، تمام آثار و تجلیات نفس دعاکننده هم مانند کلمات، حالت خضوع، بکاء یا تباکی در اشتداد ظهور قدرت الهی در آن موثر است؛ همان­طور که اجتماع دعاکنندگان و تکرار دعا نیز بر ظهور این قدرت می ­افزاید. الفاظ و کلمات و نیز اموری مانند زمان مناسب، مکان شریف و غیره اثر اعدادی بر نفس دارند؛ یعنی نفس را برای تاثیرگذاری در نظام تکوین آماده می­ کنند نه این که الفاظ و کلمات علت فاعلی در استجابت دعا باشند، بنابراین دعای ملحون نمی­ تواند مانع استجابت دعا باشد. در این پژوهش به برخی از توجیهاتی که از کلام امام جواد (ع) شده است، پرداخته و جهات ضعف آن ها تبیین شده است.