شناسایی دلایل تمایل اندک به فرزند آوری در زنان دارای تحصیلات تکمیلی (: (PhD یک مطالعه کیفی

مقدمه : امروزه بسیاری از کشورها سیاست های پروناتالیستی را در جهت افزایش جمعیت در پیش گرفته اند که بسیاری از این سیاست ها نتیجه مطلوب را به همراه نداشته است . ایران یکی از این کشورهاست که علی رغم اتخاذ سیاست های افزایش فرزندآوری ، شواهد حاکی از دستاورد اندک این سیاست ها به ویژه در میان اقشار تحصیل کرده می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف تبیین دلایل تمایل اندک به فرزندآوری در زنان دارای تحصیلات تکمیلی انجام شده است .مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی - موردی است . جامعه پژوهش ، شامل کلیه زنان تحصیل کرده شهرستان بم ، کرمان و قزوین با تعداد فرزند کمتر از نرخ جایگزینی می باشند. شیوه نمونه گیری این مطالعه ، نمونه گیری هدفمند با استراتژی گلوله برفی است . نمونه پژوهش شامل کلیه زنان دارای تحصیلات تکمیلی (PhD’s) بدون فرزند، یک یا دو فرزند بودند. ابزار جمع آوری داده، مصاحبه نیمه ساختارمند بود. در مجموع با تعداد ۱۴ مصاحبه ، داده ها به اشباع رسید .جهت تحلیل داده ها از تحلیل محتوای قراردادی استفاده شد.یافته ها: یافته های این پژوهش شامل ۸ کد اصلی متشکل از چالش های مرتبط با تحصیل و شغل ، چالش های جسمی ، دلایل شخصی ، چالش های ساختاری ، چالش های اقتصادی و مادی ، چالش های اجتماعی ، چالش های مرتبط با آینده و چالش های مرتبط با تغییرات پارادایمی می باشد و ۲۳ کد فرعی شامل مشغله های شغلی ، ورود دیر هنگام به بازار کار، اولویت تحصیل در مقاطع تکمیلی ، سن بالا و توان جسمی و روانی کمتر، مشکلات پزشکی فرزندآوری در سنین بالای ۳۵ سال، ترس از دوران بارداری ، ازدواج دیرهنگام، عدم تمایل درونی ، کمبود خدمات رفاهی دانشگاهی در حمایت از فرزندآوری ، نظام آموزشی با رویکرد تربیت نیروی انسانی ، سیاست های فرزندآوری نامناسب ، عدم حمایت کافی نظام سلامت از زنان و فرزندان، عدم ثبات هزینه ها، درآمد ناکافی هیئت علمی ، عدم دسترسی به امکانات کافی ، محیط اجتماعی نامناسب ، عدم حمایت کافی جامعه از خانواده، نگرانی از آینده فرزند، امید اندک به آینده، شکاف بین نسلی ، فرزندآوری کمتر به عنوان یک ارزش، تغییر مفهوم سوژگی فرزند، تغییر پاردایم معنای زندگی و هویت زن در جامعه امروز می باشند.نتیجه گیری : یافته های این پژوهش حاکی از تاثیرات چالش های مختلف در تمایل زنان دارای تحصیلات تکمیلی به فرزندآوری می باشد. به نظر می رسد با انجام مداخلات کوتاه مدت مانند ارائه تسهیلات رفاهی ، مداخلات میان مدت مانند بهبود شرایط اقتصادی و سیاستگذاری بلند مدت در زمینه اصلاح تغییرات پارادایمی ، می توان موجبات افزایش تمایل به فرزندآوری را در بین اقشار تحصیل کرده جامعه ایران فراهم نمود. لازم به ذکر است باتوجه به محدودیت زمانی پنجره فرصت جمعیتی و اهمیت افزایش جمعیت در بافتار کنونی ایران، این موضوع نیازمند توجه ویژه سیاستگذاران و تصمیم گیران ملی ، استانی و محلی می باشد.