بررسی مقایسه ای تاثیر دهان شویه حاوی عصاره روغن درخت چای/آلوئه ورا و کلرهگزیدین در پیشگیری از پنومونی وابسته به ونتیلاتور در بیماران بستری در بخش های مراقبت ویژه بیمارستان های شهر اراک در سال

سابقه و هدف: پیشگیری از وقوع پنومونی وابسته به ونتیلاتور(VAP) به عنوان یکی از رایج ترین و نیز مهلک ترین عوارض ناشی از اینتوباسیون و تهویه مکانیکی در بخش های مراقبت ویژه، همواره در مطالعات بی شماری مورد تاکید بوده است. اگرچه دهان‎شویه کلرهگزیدین به عنوان استانداردی طلایی در کنترل پلاک‎های دندانی و پیشگیری از VAP به صورت رایج مورد استفاده است، اما با عنایت به گسترش بروز عفونت‎های گرم منفی در اثر مقاومت به آنتی‎بیوتیک‎های رایج و عوارض آن و نیز با توجه به خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دهان‎شویه گیاهی روغن درخت چای/آلوئه ورا، این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه تاثیر دهان شویه های مذکور بر میزان بروز پنومونی وابسته به ونتیلاتور انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور می باشد. ۶۲ بیمار اینتوبه ۶۵-۱۶ سال بستری در بخش‎های مراقبت ویژه بیمارستان حضرت ولیعصر شهر اراک در سال ۱۴۰۱ با روش تصادفی‎سازی ساده در دو گروه مداخله (دهان‎شویه روغن درخت چای/آلوئه ورا) و کنترل (دهان‎شویه کلرهگزیدین) مورد بررسی قرار گرفتند. بطری های دهان شویه قبل از توزیع پوشیده شد. بیماران، همکاران (پرستاران) و نیز پزشک تعیین کننده نتیجه نهایی مطالعه، هیچ‎یک از قرارگیری افراد در گروه مداخله و یا کنترل آگاهی نداشتند. مراقبت های دهانی در هر دو گروه با شست وشوی دست ها، پوشیدن دستکش، ارزیابی دهان، تنظیم فشار کاف لوله تراشه (۲۰-۳۰ سانتی متر آب)، مسواک زدن با مسواک نرم، استفاده از دهان شویه روزانه دو نوبت و سپس ساکشن ترشحات دهان و ساب گلوت به روش باز انجام گردید. در انتها در فواصل ۳ روز (جهت ارزیابی بروز VAP زودرس) و ۷ روز (جهت ارزیابی بروز VAPدیررس) پس از انجام مداخله، نمره بالینی عفونت ریوی تعدیل شده محاسبه و امتیاز بیش تر یا مساوی ۶ به عنوان تشخیص پنومونی در نظر گرفته شد. این ابزار در مطالعات مشابه مورد استفاده قرار گرفته و روایی و پایایی آن تایید شده است. در نهایت داده ها با استفاده از آزمون کای اسکوئر، تی مستقل و آزمون اندازه‎گیری های مکرر برای بررسی اثر مداخله در طول زمان با نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، ۵/۶۴ درصد از شرکت کنندگان مرد و ۳۵/۵ درصد زن بودند. از نظر میانگین سنی، جنسیت، علت بستری، سابقه ابتلا به بیماری های زمینه ای، مداخلات تهاجمی، میانگین تعداد داروهای مصرفی و آنتی بیوتیک ها، نوع و میزان تغذیه، مدت زمان تهویه مکانیکی، اختلاف آماری معناداری میان دو گروه وجود نداشت. در گروه مداخله، ۹/۷ درصد از بیماران و در گروه کنترل، ۱۲/۹ درصد از بیماران دچار پنومونی زودرس شدند. با وجود این که بروز پنومونی زودرس در گروه مداخله کم تر از گروه کنترل بود اما اختلاف آماری معناداری بین دو گروه وجود نداشت(۰/۹۹=P). درخصوص پنومونی دیررس نیز میزان بروز در گروه مداخله ۱۲/۹ درصد و در گروه کنترل، ۱۶/۱ درصد بود که با وجود بروز پایین‎تر پنومونی دیررس در گروه مداخله، اختلاف آماری معناداری وجود نداشت(۱/۰۰=P). هم چنین طبق نتایج آزمون مقایسات زوجی بن فرونی، اختلاف میانگین نمره MCPIS بین زمان های ۳ روز بعد و ۷ روز بعد در گروه مداخله معنادار نبود و افزایش معناداری نداشت(۰/۰۶=P) و این بدان معناست که در این گروه، اثر مداخله در این زمان قابل مشاهده است. استنتاج: انجام مراقبت های دهانی با استفاده از دهان شویه روغن درخت چای/آلوئه ورا و یا کلرهگزیدین ۰/۲ درصد هیچ ارجحیت یا مزیت قابل توجهی بر یکدیگر ندارد و هر دو دهان شویه می توانند در کاهش پنومونی وابسته به ونتیلاتور موثر باشند. با توجه به بروز پایین‎تر پنومونی زودرس و دیررس در گروه مداخله توصیه به انجام مطالعاتی با حجم نمونه بیش تر و نیز با استفاده از ابزارهای دقیق بررسی دهان برای تایید حذف پلاک دندانی (نمره پلاک)، در این جمعیت از بیماران ‎می‎شود. شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱N۲۰۲۱۰۱۰۴۰۴۹۹۳۶IRCT