ارزیابی و پهنه بندی خطر بیابان زایی دشت بسطاق خراسان جنوبی با تاکید بر معیارهای کلیدی آب و خاک

امروزه تخریب منابع آب و خاک از فاکتورهای مهم بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک است که بر اثر عدم مدیریت و اقدامات ناشایست انسان صورت می گیرد. اقدامات اجرایی درخصوص کنترل بیابان زایی، باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی خطر بیابانی شدن و شدت آن باشد. در پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و پهنه بندی شدت خطر بیابان زایی دشت بسطاق در خراسان جنوبی، از دو معیار کلیدی آب و خاک در قالب مدل IMDPA بهره گرفته شد. بدین منظور، شاخص های این دو معیار امتیازدهی شد، معیارها از میانگین هندسی شاخص ها و نقشه بیابان زایی کل نیز از میانگین هندسی دو معیار در نرم افزار Arc GIS ۱۰.۲ به دست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد که از نظر معیار آب، شاخص هدایت الکتریکی با متوسط هندسی ۳/۳۳ و از نظر معیار خاک، شاخص سنگریزه سطحی با میانگین هندسی ۲/۹۶ مهم ترین شاخص ها در افزایش بیابان زایی منطقه هستند. همچنین نتایج پهنه بندی بیابانزایی کل نیز نشان داد که ۲۹/۹۶ درصد از منطقه ( ۷۴/۲۲۱۱۱ هکتار) در کلاس متوسط خطر بیابانزایی و ۳/۷ درصد از منطقه ( ۸۴۹/۶۳ هکتار) در کلاس خطر بیابانزایی شدید قرار دارد. به طور کلی، دشت بسطاق با میانگین ارزش هندسی بیابانزایی ۲/۱۳ در کلاس خطر متوسط بیابانزایی قرار دارد که برای جلوگیری از توسعه بیابانزایی در این منطقه و کاهش اثرات مخرب آن، باید اقدامات مدیریتی مناسبی در دشت بسطاق اجرا شود.